Staat

Van de Gemeente . Buurt

    en Polderwegen en

 Voetpaden in de Grietenij

       Wonseradeel .

met vermelding van de

Onderhoudpligtigen derzelve

           in

      1850

De volgende paden of wegen bij Gaast en  Ferwoude komen in dit document voor: 

15.  Rijdweg van af de vorige weg naar de  gebuurte Schenneburen onder Ferwoude  Kadastraal Gemeente Gaast sectie B nº 368 De breedte dezer weg is 7, 6 en 5 Ellen. Vanaf de weg naar Ferwoude in eene zuidelijke  rigting naar Schenneburen met eene brug over de  vaart de Diepmeij. 

16. Rijdweg van af het dorp Gaast langs de  boerenstreek aldaar tot aan het Kad. Perceel Gem.  Gaast sectie A nº 134 De breedte is 7 en 5 tot 3 Ellen. Loopende van af het dorp Gaast in eene noord  oostelijke rigting. 

45. Voetpad van Ferwoude naar Gaast  gaande over de perceelen sectie B º 89 sectie A nº  186, 188, 199, 198, 103, 104, 96, 71, 70, 53. Vanaf Ferwoude in eene westelijke rigting. 

Dit voetpad van Ferwoude naar Gaast willen we  wat nader toelichten. We geven hierbij aan wie  verantwoordelijk en onderhoudsplichtig is voor de  overgangen van het ene perceel naar het andere: 

Ten laste van de perceelen in colom 2 vermeld,  maar over het voetpad loopt, tevens verbonden als 
Van de buren op sectie B nº 89 een dam en omstap  in onderhoud aan het dorp.
Van sectie B nº 89 op sectie A nº 186 een tille in  onderhoud aan het dorp. 
Van sectie A nº 186 op 188 een dam ten laste van  nº 188.
Van sectie A nº 188 op 199 een dam ten laste van  nº 199.
Van sectie nº 199 op 198 een dam in onderhoud  aan nº 198 
Van sectie A nº 198 op 103 met een hout ten laste  van de kerk van Ferwoude.
Van sectie A nº 103 op 104 een dam in onderhoud  van nº 103.
Van sectie A nº 104 op 96 een dam ten laste van  nº 104.
Van sectie A nº 96 op 71 een dam in onderhoud  aan nº 96
Van sectie A nº 71 op 70 een dam in onderhoud  aan nº 70.
Van sectie A nº 70 op 53 een dam in onderhoud  aan nº 53. 

Om enigszins een idee te hebben wie de eigenaren  waren van de betreffende kadastrale nummers,  krijgt u een opsomming van de eigenaren van deze  percelen in het jaar 1832. Besef wel dat dit een  kleine 20 jaar daarvoor was en er veranderingen  kunnen hebben plaatsgevonden. 

Gaast B nº 89 School Verwoude;  in gebruik  als weidland, groot 7930 m².
Gaast A nº 186 Sjoerd Tjeerds IJbema,  landbouwer Verwoude; weidland, groot 16040 m².
Gaast A n° 188 Sjoerd Tjeerds IJbema,  landbouwer Verwoude; weidland, groot 8030 m².
Gaast A nº 199 Sjoerd Tjeerds IJbema,  landbouwer Verwoude; weidland, groot 67650 m².
Gaast A nº 198 Sjoerd Tjeerds IJbema,  landbouwer Verwoude; weidland, groot 45570 m².
Gaast A nº 103 Marten W. Steensma, assessor  Bolsward; weidland, groot 26520 m².
Gaast A nº 104 Willem Hingst, schoolmeester  Gaast; weidland, groot 7860 m².
Gaast A nº 96 Jan Arjens Scheltinga,  strandmeester Gaast; weidland, groot 26330 m².
Gaast A nº 71 Lolke Obes Popma,  landbouwer Gaast; bouwland, groot 9530 m².
Gaast A nº 70 Willem Hingst, schoolmeester  Gaast; weidland, groot 1870 m².
Gaast A nº 53 Willem Hingst, schoolmeester  Gaast; weidland, groot 670 m².  

Enige verklaringen omtrent vreemde woorden en  eigenaren van de percelen:
Assessor = bijzitter, tegenwoordig is deze functie bij  een gemeente,  wethouder.
Strandmeester = ambtenaar die het opzicht heeft  over gestrande schepen en aangespoelde  goederen. Bij Gaast was het degene die ook de  zeedijk in de gaten hield voor onderhoud. 

Landbouwer Sjoerd Tjeerds IJbema woonde in  1829 op de boerderij, thans bekend als Buren 22 te  Ferwoude. Sinds 1930 wonen op deze boerderij  leden van de familie Stellingwerf. Sjoerd Tjeerds is  geboren op 12 juni 1798 te Ferwoude en overleden  op 19 augustus 1863 op een leeftijd van 65 jaar. Hij  was gehuwd met Grietje Kamstra en zij kregen 3  kinderen, t.w. Tjeerd 1820-1822, Tjeerd 1822-1888  en Jan 1825-1887. Grietje Kamstra overleed vrij  jong en Sjoerd Tjeerds huwde in 1852 met Sytske  Gerrit Gerritsen, weduwe van Sytse Tjalkes van der  Meer. In mei 1853 verhuisde Sjoerd Tjeerds naar  Workum. Het beviel daar echter niet en daarom  werd vlakbij de boerderij een renteniershuis  gebouwd en in 1858 woonden ze weer in  Ferwoude. Hij woonde daar tot zijn overlijden in  1863. Sytske overleed in 1869. Volgens dominee  Wumkes was Sjoerd Tjeerds actief in kringen van  het Fryske Reveil (persoonlijke geloofsbeleving  boven dogmatiek). 

Meester Willem Jans Hengst kwam van Kubaard en  was geboren in 1787. Hij kreeg op de winterschool  in Eernewoude een 4e rang. In Balk een 3e rang  en was in 1808 onderwijzer in Kubaard. Werd in  1809 onderwijzer te Gaast. Hij huurde in Gaast een  zathe en 20 pondemaat land. Zijn totale inkomen in  1817 was ƒ 250,--. In dat jaar telde de school 18 en  in 1845 40 leerlingen. In 1822 beoordeelde men het  gedrag en de vlijt van meester als matig tot slecht.  In 1833 werd de school verbouwd en in 1851  overleed meester Hengst.
Willem Hengst woonde in Gaast met de  kadasternummers Gaast A nº 47 en 51. Momenteel  is dat aan het begin van de Sielânsreed. Pas aan  het eind van 19e eeuw is de vaart achter het dorp  gegraven. 

Marten Wybrens Steensma was assessor van  Wonseradeel, geboren op 4 juli 1767 te Burgwerd  en overleden in Bolsward op 9 januari 1843 op 75  jarige leeftijd. We weten dat hij op 42 jarige leeftijd  voor de tweede keer is getrouwd, nu met  de 23  jarige Lysbet Oenes Syperda op 22 september 1809  in Wonseradeel. Verder is bekend dat hij in  Burgwerd woonde. Zijn bezigheden waren in 1811,  huisman en in 1820 rentenier.
Zijn eerste huwelijk was met Mintje Ages Wiarda op  13 mei 1792 in Wonseradeel, Pingjum. Ze kregen  een dochter Wapke, die getrouwd is op 10  november 1811.
In 1850 zal dus wel iemand anders het beheer over  de landerijen hebben gehad. 

Lolke Obes Popma is geboren te Gaast op 3 mei  1801 als achtste kind. Hij is jong overleden op 10  april 1838 ook te Gaast op een leeftijd van 36 jaar. 
Zijn vader was Obe Poppes Popma en is ook te  Gaast geboren. Rooms Katholiek,  gedoopt in 1759  te Makkum. Hij was boer te Gaast en is in 1813 te  Gaast overleden.
Zijn moeder was Klaske Lolkes Lolkema, geboren  te Oudega en gedoopt op 24 spet. 1765. Ze  woonde te Westhem en te Gaast. Ze is overleden  op 6 maart 1830 te Gaast.
Lolke is getrouwd op 29 april 1826 te Wonseradeel  met Marijke Teakes van der Wey. Marijke is  geboren op 6 april 1800 te Hieslum en overleden op  24 februari 1870 te Makkum. 
Ze kregen 4 kinderen: Obe Lolkes 1827-1886,  Taeke Lolkes 1828-1860, Catharina Lolkes 1831- 1892 en Siebrigje Lolkes 1832-1910.
In 1850 zal dus wel één van de zoons boer  geweest zijn omdat Lolke toen al niet meer leefde.
De boerderij van de familie had in 1832 als  kadasternummers Gaast A nº 8, 9 en 10 en was  gevestigd aan wat nu de Boerenstreek wordt  genoemd, nog voor de huidige Zandlaan. 

Jan Arjens  Scheltinga is geboren als zoon van  Arjen Jans Scheltinga en Lijsbert Foppes  Scheltinga. Hij is gedoopt in Makkum op 11 oktober  1784 en overleden te Gaast op 3 mei 1841, 56 jaar  oud. Jan trouwde op 24 april 1812 in Wonseradeel  met Allartje Dirks Vallinga, oud 21 jaar. Zij is ook in  Makkum gedoopt op 4 oktober 1790. Allertje  was  een dochter van Deurick Thomas en Sjoukje  Pieters en overleden op 17 maart 1874.
Als strandmeester had Jan  toezicht op het  onderhoud van de zeedijk bij Gaast. Regelmatig  komen we in de krant advertenties tegen waarbij  zijn naam staat. Zoals bij een advertentie uit 1818  waarbij hij een aanbesteding begeleidt van het  heien van roeden en het repareren van kistwerken,  want de bestekken zijn bij hem te verkrijgen. Uit  andere gegevens blijkt dat hij voor zijn functie als  strandmeester zelf heibaas was.
Uit een andere advertentie blijkt dat hij landerijen en  een zathe bezat, want in een advertentie van 1827  wordt dit te koop of te huur aangeboden en hij is de  eigenaar. Deze zathe lag in Gaast aan de Vaart en  Rijdweg en was in 1816 gebouwd.
Zijn woonhuis/zathe had als kadasternummer  Gaast A nº 18 en dit is tegenwoordig de plaats van  de boerderij aan het begin van de Boerestreek.
In de overlijdensadvertentie laat zijn vrouw weten  dat hij zijn nicht Jantje tot haar 19e verjaardag heeft  verzorgd. Omdat hij de sacramenten der stervenden  had ontvangen weten we dat hij rooms katholiek  was. Ook blijkt dat hij langdurig ziek is geweest en  op 56 jarige leeftijd stierf. Verder noemt zijn vrouw  nog dat hij strandmeester was in dienst van  Wonseradeels Zuider Zeedijken.
We mogen uit deze advertentie dan ook opmaken  dat het echtpaar zelf geen kinderen heeft  gekregen.
Ook strandmeester Scheltinga was in 1850 niet  meer in leven en de landerijen zullen wel aan  iemand anders hebben toebehoord.