‘Susanna’ Polder Volgens een grafsteen aan de zuid-oostkant op het kerkhof van Gaast is: Susanna Joh’s Polder, De naam die hier wordt gebruikt, is blijkbaar haar roepnaam en niet de naam die zij bij haar geboorte heeft gekregen, zie onderstaande geboorteakte. Ook de geboortedatum en leeftijd kloppen niet volgens de geboorteakte en de overlijdensakte. |
||
|
Op heden,
dertigste van de Maand September des Jaars Een Duisend Agt Honderd en
Elf, ’s morgens Elf uuren is voor mij
Baljuw van de Gemeente Wonseradeel, Departement Vriesland, waarnemende de
werkzaamheden van Ambtenaar des Burgerlijken Stand gecompareerd, Johannes
Johannes Polder Huisman wonende te Exmorra, vergezeld van twee getuigen
zijnde de eerste Frans Reinsma, koopman oud Zeven en Vijftig jaren, de
tweede Douwe Sijbrens Heijthma Huisman oud zes en dertig jaren, beide
aldaar woonagtig, welke mij verklaarde dat zijn vrouw Geertje Dirks
verlost is den agt en Twintigste van de Maand September des Jaars Een
Duizend agt Honderd en Elf, ’s morgens twee uuren van een kind van het
Vrouwelijk geslagt aan ’t welk den voornaam van Sjieuwke gegeven
is. Na den verklaring
aan mij gedaan door den Comparant zijnde de vader heb ik daar van deze
acte opgemaakt welke door den Comparant en de eerste getuige benevens mij
is vertekend op dag en uur in ’t hoofd dezes
vermeld. Verklarende mij
dezes de laatste getuige niet te kunnen
schrijven. |
Ondertekening door: |
Verklaringen bij deze akte:
| |
Bij Tresoar vinden we de volgende gegevens van Susanna: Geboorteakte Wonseradeel, 1811 Overlijdensakte Wonseradeel, 1887 Opmerkingen over het geschrevene op de grafsteen:
Invoering van de Burgerlijke Stand in 1811 De familienaam Polder werd voor 1811 nog niet gebezigd, maar in
1811 moest een ieder met een familienaam zijn ingeschreven, zo ook
de familie van de in 1811 geboren Susanna. |
Naamgeving familie
Polder Voor ons Maire
Gemeente van Tjerkwerd, Canton Bolsward, Arrondissement Sneek, Departement Vriesland, gecompareerd zijnde
Johannes
Johannes wonende te Exmorra heeft dezelve verklaard
dat hij de naam van Polder voor
familie-naam, en dat hij heeft de volgende Zoons
en Dochters te
weten Dirk 4 Robijn 2 en Sjouke oud v/d Jaar en heeft deze met
ons vertekend den 20
decemb
1811. |
Overlijdensakte grootvader Durk Thomas
Vallinga In
het jaar Een Duizend acht honderd zes en twintig den Elfden der maand December des voormiddags ten half
Elf Uren zijn voor ons Grietman Officier van den Burgerlijken Stand der
gemeente Wonseradeel, procincie Vriesland, gecompareerd: Fekke Huitzes
Bijlsma, oud zeven en veertig jaren van beroep bode
en Hessel Oepkes Heima, oud acht en veertig jaren, arbeider, beide wonende
te Gaast, welke ons verklaard hebben dat Durk Thomas Vallinga, oud
zes en zeventig Jaren, Boer, geboren en wonende te Gaast zoon van
Thomas Ages en van jantje Durks, beiden
overleden, gehuwd geweest met Sjoukjen Pieters, wonende te
gaast, op den Elfden der maand December des morgens ten vier uren te Gaast
in het huis Letter G no. 32 is overleden en hebben de Declaranten deze
acte nadat hun Dezelve was voorgelezen nevens ons onderteekend, beide als
geburen
F:
H: Bijlsma
J H S Camstra Thoe Schwartzenberg en H
O Heima
Hohenlanzberg |
Overlijdensakte grootmoeder Sjeuwke Pieters
Hogema In
het jaar Een duizend acht honderd vijfendertig, den Zeventienden der maand
December des voormiddags ten elf ure, zijn voor ons Grietman officier van
den Burgerlijken Stand der gemeente Wonseradeel Procincie Vriesland,
gecompareerd Robijn Johannes Polder, oud zesentwintig jaren, zonder beroep
en Fekke Huites Bijlsma, oud zevenenvijftig jaren, bode bij het
Dijksbestuur beide wonende te Gaast. Welke ons verklaard hebben, dat
Sjeuwke Pieters Hogema oud negenenzeventig jaren, boerin, geboren
te Workum wonende te Gaast, dochter van Pieter Rinses en Allertje Allerts,
beide overleden, zijnde weduwe van Dirk Thomas Vallinga Op den Zestienden
der maand December des voormiddgs ten elf ure, te Gaast Letter G no. 32 is
overleden; en hebben wij deze Acte aan de Declaranten voorgelezen, welke
dezelve nog zulks met ons hebben geteekend, zijnde de eerste kleinzoon van
de meede bekende van de overledene |
Overlijdensberichten grootouders Durk en Sjeuwke
Overlijdensakte Wonseradeel, 1835 (grootmoeder) Opmerking: |
Huwelijk grootouders Johannes Pieters en Akke
Hielkes Geboorte moeder Geertje: Geboorte vader Johannes: Huwelijk Johannes en Geertje, de ouders van Susanna:
Overlijden moeder Geertje: Overlijden vader Johannes: |
Kinderen van Johannes en Geertje: 1) Wonseradeel, dopen, doopjaar 1807 Gedoopt
op 9 mei 1807 in Makkum RK Dopeling: Durk,
zoon Vader: Johannis Johannis
Polder Moeder: Geertje Durks Doopheffer: Pieter
Durks 2) Wonseradeel, dopen, doopjaar 1809 Gedoopt op 19 mei 1809 in Makkum RK Dopeling: Robijn, zoon Vader: Johannis Johannis Moeder: Geertje Durks Doopheffer: Thomas Durks Overlijdensakte Wonseradeel, 1857 Aangiftedatum 13 augustus 1857, blad nr. 37 Overleden: Robijn Johannes Polder, op 12 augustus 1857, 48 jaar, man. Gehuwd 3) Wonseradeel, dopen, doopjaar 1811 (uit het kerkelijk archief) Geboren in Exmorra Gedoopt op 28 september 1811 in Makkum RK Dopeling: Sjoukjen, dochter Vader: Joannis Joannis Moeder: Geertje Durks Doopheffer: Ollertje Durks 3) Geboorteakte Wonseradeel, 1811 (uit het burgerlijk archief) Aangiftedatum 30 september 1811, akte nr. 126 Sjieuwke Polder, dochter, geboren 28 september 1811 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Dirks Opm.: Familienaam moeder niet vermeld in de akte, maar later vermeld als "Vallinga" Overlijdensakte Wonseradeel, 1887 Aangiftedatum 12 december 1887, akte nr. 224 Overleden: Sieuwke Polder, op 9 december 1887, 75 jaar, vrouw. Ongehuwd 4) Geboorteakte Wonseradeel (mairie Tjerkwerd), 1813 Aangiftedatum 9 april 1813, akte nr. 15 Johannes Polder, zoon, geboren 3 april 1813 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Durks Vallinga Overlijdensakte Wonseradeel (mairie Tjerkwerd), 1813 Aangiftedatum 30 april 1813, blad nr. 8 Overleden: Johannes Johannes Polder, op 25 april 1813, 3 weken, man 5) Geboorteakte Wonseradeel (mairie Tjerkwerd), 1814 Aangiftedatum 22 april 1814, akte nr. 17 Akke Polder, dochter, geboren 19 april 1814 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Dirks Vallinga Jan Bernardus Koelmans, zoon van Bernardus Jans Koelman en Beitske Jacobs (Hettinga). Hij is gedoopt op een onbekende dag in november 1806 in Bakhuizen. Jan Bernardus is overleden op woensdag 14 september 1853 in Wymbritseradeel, 46 jaar oud. Jan Bernardus trouwde op zaterdag 3 oktober 1835 in Wonseradeel met Akke Johannes Polder, 21 jaar oud. Notitie bij het huwelijk: vermoedelijk 2e huwelijk. Huwelijksakte Wonseradeel, 1835 Bruidegom: Jan Bernardus Koelmans, oud 28 jaar, geboren te Koudum, gemeente Hemelumer Oldeferd Vader: Bernardus Jans Koelmans Moeder: Beitske Jacobs Hettinga Bruid: Akke Johannes Polder, oud 21 jaar, geboren te Gaast Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Dirks Vollinga Datum: 3 oktober 1835, akte nr. 59 Huwelijksakte Wymbritseradeel, 1855 Bruidegom: Sjoerd Taekes Hiemstra, oud 37 jaar, geboren te Greonterp, gemeente Wonseradeel Vader: Taeke Sjoerds Hiemstra Moeder: Iefke Sybrens van der Meulen Bruid: Akke Johannes Polder, oud 41 jaar, geboren te Gaast, gemeente Wonseradeel Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Gertje Dirks Vallinga Datum: 21 april 1855, akte nr. 8 1855 Sneek, notaris C.J. Jorritsma Huwelijksvoorwaarden Betreft de gemeenschap van winst en verlies - Sjoerd Taekes Hiemstra te Gaast, Wonseradeel, bruidegom - Akke Johannes Polder te Indijk, Wymbritseradeel, bruid Akke Johannes is overleden op woensdag 7 juni 1899 in Bolsward, 85 jaar oud. 6) Geboorteakte Wonseradeel (mairie Tjerkwerd), 1815 Aangiftedatum 1 december 1815, akte nr. 56 Taedsche Polder, dochter, geboren 10 november 1815 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Durks Vallinga Overlijdensakte Wonseradeel (mairie Tjerkwerd), 1815 Aangiftedatum 1 december 1815, blad nr. 10 Overleden: Taedsche Johannes Polder, op 27 november 1815, 17 dagen, vrouw 7) Geboorteakte Wonseradeel, 1817 Aangiftedatum 4 februari 1817, akte nr. 29 Taetske Polder, dochter, geboren 2 februari 1817 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Dirks Vallinga Overlijdensakte Bolsward, 1893 Aangiftedatum 20 april 1893, akte nr. 34 Overleden: Taetske Polder, op 18 april 1893, 76 jaar, vrouw Vader: Johannes Polder Moeder: niet genoemd Weduwe 8) Geboorteakte Wonseradeel, 1820 Aangiftedatum 7 juni 1820, akte nr. 124 Johanneske Polder, dochter, geboren 5 juni 1820 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Durks Vallinga Overlijdensakte Wymbritseradeel, 1862 Aangiftedatum 28 januari 1862, akte nr. 17 Overleden: Johanneske Johannes Polder, op 26 januari 1862, 41 jaar, vrouw. Gehuwd 9) Geboorteakte Wonseradeel, 1822 Aangiftedatum 9 februari 1822, akte nr. 34 Johannes Polder, zoon, geboren 25 december 1821 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Durks Vallinga Opm.: Akte alsnog ingeschreven door vonnis van de rechtbank te Sneek d.d. 7 februari 1822 Overlijdensakte Wonseradeel, 1822 Aangiftedatum 12 mei 1822, blad nr. 25 Overleden: Johannes Johannes Polder, op 10 mei 1822, 19 weken, man 10) Geboorteakte Wonseradeel, 1826 Aangiftedatum 9 juni 1826, akte nr. 145 Allertje Polder, dochter, geboren 7 juni 1826 Vader: Johannes Johannes Polder Moeder: Geertje Dirks Vallinga Overlijdensakte Wonseradeel, 1827 Aangiftedatum 1 mei 1827, blad nr. 74 Overleden: Allertje Johannes Polder, op 30 april 1827, 1 jaar, vrouw |
Boerderij van Johannes Johannes Polder bij Gaast In de cirkel stond de boerderij van Johannes en Geertje en daar zijn ook hun kinderen opgegroeid. Bij het kadaster wordt Johannes, Jan Jans Polder genoemd. Jochum Hoekstra kan zich nog herinneren dat op deze plaats een schuur heeft gestaan van ene De Witte. Na zijn overlijden verhuisden zijn vrouw en kinderen naar Gaast. De boerderij zal dus eerder zijn afgebroken, misschien wel na de aanleg van de kunstweg aan de zuidkant van de Gaaster Vaart in 1927, deze weg liep van Gaast naar Fiskersbuorren bij Parrega. Het modderpad aan de noordkant van de Gaaster Vaart was toen niet meer nodig om bij de boerderij of landerijen te komen en de vaart ook niet, want men kon nu met paard en wagen en eventueel auto langs de weg. In het boek van Gaast wordt de boerderij niet meer genoemd. Wel weten we dat er aan de andere kant van de Gaaster Vaart aan bovengenoemde kunstweg een boerderij is gebouwd door B. de Witte voor zijn zoon Meine de Witte. De boerderij is nu van de familie Jellema en het adres is Boerestreek 22. De laatste boerderij die wordt genoemd in het Gaaster boek, aan de Noordkant van de Gaaster Oud Vaart, is Boerestreek 41 ‘Nijlân State’. |
Situatie t.o.v. de voormalige meren Op een kadasterkaart uit de 19e eeuw zien we dat het pad (reed op de kaart) aan de noordkant van de Gaaster Vaart liep. Nijlânstate en de boerderij van de Polders worden met een zwart vlekje aangegeven. Over de Gaaster Oud Vaart is bij deze boerderijen het woordje ‘zet’ geschreven. Het betekent dat er een overgang was over deze vaart. Het Tonnezet, dichter bij Gaast, is uitvoerig beschreven in een ander artikel. |
Situatie van boerderij en landerijen rond 1830.
Kadastrale gegevens van de grond rond en bij de boerderij van Jan Jans Polder. De boerderij lag aan de noordkant van de Gaaster Vaart, welke uitmondde in De Feite Meer dat grenst aan De Parregaaster Meer. Kadastrale nummers van de sectie Gaast en de weilanden welke van Johannes Polder waren, B356, 399, 400, 429, 430, 431, 513 en 514. Buiten dit gebied liggen nog meer landerijen van Jan Jans Polder. Boerderij en erf hebben de volgende nummers en bestemming: 515: Bosch als Weiland 290 m˛. 516: Singel als Weiland 570 m˛. 517: Boomgaard 250 m˛. 518: Moestuin 500 m˛. 519: Boomgaard 300 m˛. 520: Huis en Erf 710 m˛. 521: Weidland 590 m˛. 522. Reed als Weiland 1240 m˛. De nummers die niet worden genoemd zijn van andere eigenaars. |
Vergelijken we de situatie van 1830 met de huidige dan zien we op de Google earth kaart veel overeenkomsten. |
Susanna’s verblijf in Makkum op ‘Lieuwkemastate’
Bewoners van de boerderij bij de volkstelling in 1849-1850 aan de Buren zijn: Johannes Lieuwes Grondstra, broer van de overleden Antje, oud 78 jaar, boer en veeteler. Siebe Sjouwkes Homminga, zoon geboren in 1811 in Wolsum, oud 38 jaar, boer. Lieuwe Sjouwkes Homminga, zoon geboren in 1816 in Makkum, oud 33 jaar, boer. Sjieuwke Johannes Polder, oud 37 jaar. Het kan zijn dan Susanna hier tot 1840, toen de boerin overleed, heeft gediend als ‘grutfaam’ en dat ze na het vertrek van dochter Grietje, geboren in 1813, als huishoudster is aangesteld. Grietje trouwde in 1841 met Haring Tjeerds Wagenaar en zal toen het huis hebben verlaten. Trijntje Sippes Bruinsma, oud 17 jaar en geboren in Dedgum, was de dienstmeid. De boerderij aan het latere Buren 2 was van een bijzonder type, kop en romp, en is in 1959 gesloopt. Lieuwe is niet oud geworden. Hij is overleden in 1856 op 39 jarige leeftijd. Ook zijn broer Siebe is niet oud geworden, overleden op 27 januari 1866, 55 jaar. Op 10 maart 1866 is Johannes Lieuwes Grondstra op 95 jarige leeftijd overleden. Ze waren alle drie ongehuwd. Dus aan het zorgen voor de huishouding kwam in 1966 voor Susanna een eind. Ze was toen volgens haar geboorteakte 55 jaar. Hoogstwaarschijnlijk heeft ze als huishoudster een inkomen gehad, want in 1866 heeft ze een huis aan de Laan (Ds Touwenlaan) gekocht voor 1500 gulden. Haar broer Durk had hier in 1964 een dubbel huis gekocht voor 1250 gulden. Susanna is vanaf 1966 tot aan haar overlijden vaak bij een notaris geweest om e.e.a. vast te leggen. Het is of voor eigen gebruik of om te speculeren, maar dat is niet bekend. | |||
Susanna handelde in geld en goederen (roerend en
onroerend) 1860 Workum, notaris J.C. Mann Obligatie Betreft een kapitaal van fl. 2700 - Sjieuwke Johannes Polder te Makkum, schuldeiser 1864 Makkum, notaris I. J. Verwer Koopakte. Betreft de verkoop van een dubbele woning te Makkum, koopsom fl. 1250. Simon Kuiper te Makkum, verkoper. Durk Johannes Polder te Gaast, koper 1864 Makkum, notaris I. J. Verwer Royement, akte niet aanwezig. Sjieuwke Johannes Polder te Makkum 1866 Makkum, notaris I. J. Verwer Gemeente: Wonseradeel Koopakte. Betreft de verkoop van een burgerhuis en stalling te Makkum, koopsom fl. 1500 - Ulbe Klazes Noordenbos te Makkum, verkoper - Sieuwke Johannes Polder te Makkum, koper 1866 Bolsward, notaris F. W. C. Ledeboer Hypotheek. Sjuwke Johannes Polder te Makkum; ook wel Sjoeke of Susanna genaamd 1867 Makkum, notaris F. W. C. Ledeboer Boelgoed. Sjuwke Johannes Polder te Makkum, verkoper 1867 Bolsward, notaris I. J. Verwer Royement, akte niet aanwezig - Sjieuwke Johannes Polder te Makkum 1869 Makkum, notaris F. W. C. Ledeboer Aanbod van gerede betaling, akte niet aanwezig - Sjoeke Johannes Polder te Makkum 1873 Workum, notaris K. Tjebbes Testament van Sjuwke Johannes Polder te Makkum; ook wel genaamd Suzanna Johannes Polder 1874 Makkum, notaris C. C. Ledeboer Gemeente: Wonseradeel Provisionele en finale toewijzing Betreft de verkoop van enige huizen te Makkum - Sjieuwke Polder te Makkum is er één van. 1875 Bolsward, notaris I. J. Verwer Koopakte Betreft de verkoop van een huis te Makkum, koopsom fl. 715 - Reinder Zwolsman te Makkum, verkoper - Sjoeke Johannes Polder te Makkum, koper 1880 Bolsward, notaris Nicolaas L. J. Bruinsma Boedelscheiding - Sjoeke Johannes Polder te Makkum 1882 Makkum, notaris C. C. Ledeboer Betreft de koop van een perceel bouwland te Gaast, koopsom fl. 601 - Sjieuwke Polder te Makkum, koper |
Susanna en haar familie in Makkum. Broer Dirk koopt in 1864 een dubbele woning in Makkum aan de (Kromme) Laan, nu nr. 18 en 20 en woonde daar in 1865 met in het huis ernaast zijn zuster Taetske, die weduwe was. Zie bij de koopakten van bovenstaande opsomming van akten. Susanna woont ook aan de (Kromme) Laan, tegenwoordig Ds L. Touwenlaan 16. In de koopakte spreekt men over het Kadasternummer Sectie A nummer 1434. Hieronder een gedeelte van deze koopakte: |
Voor ons Idse Johannes Verwer Notaris
residerende te Makkum in het derde Arrondissement der Provincie Friesland
en na te noemen getuigen zijn gecompareerd: Ulbe Klazes
Noordenbos koopman te Makkum
verkooper ter eene- en Sieuwke Johannes
Polder boerin te Makkum
koopersche ter andere zijde. Dewelke
verklaarden met elkander te hebben aangegaan navolgend koopcontract
waarbij de eerstgenoemde in koop en waren in eigendom afstaat en de
laatstgemelde als zoodanig aanneemt. Eene Burgerhuizinge met daarin
verbonden Stalling benevens erf
en grond aanwezig is, staande en gelegen aan de Laan te Makkum ten
kadaster dier Gemeente bekend in Sectie A nummer 1434 met twee roeden acht
en vijftig ellen, vrij van floreen en grondpacht; bevoorrecht met reed en
drift over het daarachter gelegen perceel Greidland van den Heer Marten
Kingma Hylkezoon (de bleek genaamd). |
Ds. L. Touwenlaan nummer 16, links op ingekleurde foto en | het huis dat tegenwoordig nummer 16 is. | |
Tot slot Susanna overlijdt, ongehuwd, op 12 december 1887 in Makkum en heeft in 1873 haar testament opgemaakt bij notaris Tjebbes te Workum. Ze wil begraven worden in Gaast en zal daarvoor de nodige gelden hebben gereserveerd, zodat we nu nog haar grafsteen kunnen bekijken. Een vrouw zonder nageslacht maar toch wel met een bewogen leven. De tekst op de grafsteen is dan wel niet geheel juist, maar we hebben door dit artikel kennis kunnen maken met een voor velen onbekende vrouw, die in Gaast is opgegroeid en daar ook begraven wilde worden. Hulpbronnen: 1. De familie Polder is in goede handen bij Roeland Berkemeijer op Geneanet en heeft daarover informatie verstrekt. 2. 'Ald Makkum' vertegenwoordigd door Otto Gielstra leverde gegevens en foto's over Susanna's verblijf in Makkum. 3. Tresoar gaf informatie over familieleden en akten van notarissen. 4. HISGIS kun je altijd raadplegen voor informatie over het kadaster. |
Histoarysk Wurkferbân Wűnseradiel |