Eerste sociale woningbouw in Makkum

Als straatnaam bestaat de Nieuwbuurt niet meer, toch ruim aandacht voor dit stukje Makkum. Zoals de naam al zegt; hier werd voor het eerst op grotere schaal nieuwbouw gepleegd in de vorm van rijtjeswoningen voor een bepaalde doelgroep. Het was tot driemaal toe de proeftuin voor de sociale woningbouw in Makkum.

Links op de foto gemaakt omstreeks 1925; de achterzijde van de eerste 10 woningen aan de Nieuwbuurt. Rechts achterzijde oude gereformeerde kerk aan de Buren. Detail foto AM 1613

Nijbuurt / Nieuwbuurt In 1867 werden de eerste huizen opgeleverd door de Bijzondere maatschappij tot stichting van minkostbare arbeiderswoningen te Makkum. In 1906 voegt de nieuwe Bouwvereniging Wonseradeel hier een aantal huizen aan toe. Vanaf 1930 neemt de gemeente het roer van de particuliere bouwverenigingen over en ook zij bouwt hier haar eerste tien woningen. De ruime tussenliggende perioden zorgen ervoor dat de naam Nieuwbuurt / Nijbuurt steeds actueel blijft. Als na de 2e wereldoorlog de sociale woningbouw een vlucht neemt en er op verschillende andere locaties nieuwbouwwijken worden gerealiseerd, is dus sprake van meerdere nieuwe buurten. De Nieuwbuurt wordt omgedoopt tot Doniastraat, naar jonker Bonne van Donia, initiatiefnemer en eerstesteenlegger van de N.H. kerk in 1660. Al moet gezegd worden dat de Makkumer bevolking meteen een betere naam bedacht door eenvoudig te spreken van de ”Aldnijbuurt”.  Zo kon er geen misverstand bestaan, omtrent de locatie. Bij A: de 10 woningen van de Bijzondere maatschappij tot stichting van minkostbare arbeiderswoningen (1867). B: 7 woningen van de Bouwvereniging Wonseradeel (1907). C: 10 woningen gebouwd door de Gemeente Wonseradeel (1930)

Bijzondere maatschappij tot stichting van minkostbare arbeiderswoningen te Makkum (1866-1906 en als vereniging van 1906-1929)

Als in 1907 Bouwvereniging Wonseradeel start met de bouw van zeven huizen op de Nijbuurt, staat daar reeds een blok van 10 woningen. Deze zijn in 1867 gebouwd door de ''Bijzondere Maatschappij tot Stichting van Minkostbare Arbeiderswoningen te Makkum''. De veel oudere Bijzondere Mij., zoals we deze in het vervolg zullen noemen, is opgericht met hetzelfde doel als de Bouwvereniging, namelijk de vaak miserabele woonomstandigheden onder de arbeiders te verbeteren. De naam spreekt voor zich, het waren uiterst eenvoudig en daardoor goedkope woningen. De Bijzondere Mij. komt de eer toe als eerste sociale woningbouw in Makkum te plegen. De Bijzondere Mij. is 14 december 1866 opgericht door een aantal bemiddelde Makkumers die in totaal 16 aandelen  plaatsen (1).

Het dagelijks bestuur bestaat uit: Marten Kingma Hylkeszn. , fabrikant en staatsraad in buitengewone dienst, Jan Pieters Tichelaar, fabrikant en Johannes Steffen de Boer, meesterverver. Zij vervullen respectievelijk de functies van: voorzitter, 2e voorzitter en secretaris-penningmeester. De andere deelnemers zijn: Lucas Britzel, lid Pr. Staten, wethouder van de gemeente Wonseradeel en fabrikant, Jan Willem Maas, Pieter Tichelaar Janzn., Herrius Kingma, Sijbrand Kingma, Hijlke Kingma Martenszn. allen fabrikanten. Gerrit Jans Westendorp, zonder beroep of maatschappelijke betrekking, Wiebe Thomas Overmeer, houthandelaar, Wijpke Minzes de Boer, koopman, Lieuwe Jans de Vries, fabrikant en Johannes Baukes de Boer, apotheker.

Allen vooraanstaande Makkumers, met veelal een verleden binnen het Nut departement of anderszins sociaal actief binnen de Makkumer gemeenschap in die tijd. Een aardige bijkomstigheid is het feit dat we dezelfde namen, nu van nazaten, weer tegenkomen bij de later opgerichte Bouwvereniging Wonseradeel. Ook het vervolg van de Bijzondere Mij. kent grote overeenkomsten met de Bouwvereniging. Beiden starten enthousiast met de bouw van woningen, maar vervolgens sneuvelen alle vervolgplannen en blijft het bij éénmalige nieuwbouw. Na de aanname van de Woningwet dragen de verenigingen hun woningbezit over aan de gemeente.

Sint Annaleenland Voor het oprichten van de 10 woningen verwerft de Bijzondere Mij. een terrein in erfpacht van het Sint Annaleen nabij de noorder zeedijk. Het bestuur van dit leen (2) berust dan volledig bij B&W van Wonseradeel. Namens het leen ondertekenen de wethouders Jan Kingma en Lucas Britzel. Britzel is tevens aandeelhouder van de Mij. en wordt datzelfde jaar benoemd tot burgemeester. Beide Makkumers zijn ook lid van Prov. Staten van Friesland en respectievelijk olieslager en fabrikant van beroep. Notaris Frederik Wilhelm Cornelis Ledeboer, roept als getuigen op: winkelier Pieter Bruinsma en Wilhelmus Saco Eekma, waagmeester en 'commandeur der Turfmeesters en Accijnen', beide wonende te Makkum. Als erfpacht aan het Sint Annaleen dient de Bijzondere Mij. f. 100,- jaars te betalen. Foto rechts (AM 9168):Ter weerszijden van de put staat het echtpaar Hofstra voor hun woning Nieuwbuurt 16. Op de voorgrond is een stukje van het bijbehorende stukje tuingrond te zien.  Wiebe Hofstra, geboren 29-5-1849 te Gaast was gehuwd met Geertje Bruinsma. Het echtpaar kwam omstreeks 1886/87 naar Makkum. Wiebe had als bijnaam: ’Peke Tûk’, ongetwijfeld te danken aan z’n jagerskwaliteiten, die destijds ook werden onderkend door o.m. veearts Nauta uit Witmarsum en mijn grootvader Wieger van der Meer, tot 1918 veehouder op ”Kromdyk” te Wons, zij vroegen Wiebe veelvuldig mee op jacht.

De locatie Zien we de kadastrale kaart, dan kan men zich afvragen waarom de Bijzonder Mij. haar oog op deze locatie liet vallen. Het blok woningen staat midden in de landerijen die op dat moment overwegend als weiland in gebruik waren. Een smal voetpad, door dezelfde weilanden vormde de toegang vanaf de Slotmakersstraat. De keuze heeft te maken met de prijzen voor landbouwgronden die toen onevenredig hoog waren. Alleen al daarom waren grondeigenaren nauwelijks te bewegen om een terrein af te staan voor bouwactiviteiten.  De betrokkenheid van een deel van de initiatiefnemers bij het Sint Annaleen zal bij de keuze een doorslaggevend rol hebben gespeeld. Voordeel van de locatie was dat men, ingevolge de statuten, de bewoners hier de mogelijkheid kon bieden om er een stukje tuingrond bij te huren en daar voor eigen gebruik groenten e.d. te telen. Hierbij houdt de Bijzondere Mij. rekening met het seizoengebonden karakter van de Makkumer ondernemingen. Tenslotte zijn de initiatiefnemers in grote meerderheid zelf fabrikant en kennen de arbeidssituatie. Goed onderdak tegen een betaalbare huur en in tijden van werkloosheid wordt de mogelijkheid geboden om d.m.v. de tuin zelf in het onderhoud te voorzien. Ter onderstreping vermelden de statuten: de opbrengst van de tuingrond mag uitsluitend voor eigen gebruik worden aangewend.

Vereniging tot het stichten van minkostbare arbeiderswoningen (1906-1929)

De Woningwet van 1902 zorgt ook bij de Bijzondere Mij. voor een ommekeer. Om gebruik te kunnen maken van de subsidies die door de nieuwe wet vrijkomen voor bouwverenigingen, besluit men in 1906 om de Maatschappij om te zetten in een vereniging. In 1907 plaatst de nu tot ’Vereeniging tot het stichten van minkostbare arbeiderswoningen te Makkum’ omgedoopte vereniging f. 3600,- in aandelen, bestaande uit aandelen van f. 100,- aan toonder. Dit trekt nieuwe beleggers en dus nieuwe namen, waaronder: J. Bergsma en W. Maas. Beide worden bestuurslid van de nieuwe vereniging, die we voor het gemak  Bijzondere Mij. blijven noemen. Aangezien er zelden voorletters bij de namen worden vermeld is het bijzonder lastig de verschillende vertegenwoordigers van de families uit elkaar te houden. Maar in dit geval kunnen we er van uitgaan dat de genoemde Bergsma en Maas dezelfden zijn die ook een belangrijke rol spelen binnen de collegavereniging ”Bouwvereniging Wonseradeel”.

Op 'e hoeke fan de wenning fan Jan en Tseard en 'Swarte Bekkie' steane fan links nei rjochts: Harmke Koster, Gretha Bruinsma, Sietske Koster, frou fam Malsen en foar it rút: frou van Baden. Foargrûn: Arend Poog, Janneke Koster en Akkie van der Molen.  AM 14077 (A. Koornstra-v.d. Molen)

Beide heren solliciteren ook nadrukkelijk naar een bestuursfunctie binnen die Bouwvereniging Wonseradeel. Willem Maas blijft tot zijn vertrek uit Makkum, omstreeks 1916, deel uit maken van de financiele commissie van de Bouwvereniging. Als zijn collega van der Burg eens verstek moet laten gaan is zijn plaatsvervanger: J. Bergsma! In 1918 overlijdt bestuurslid Salverda en Bergsma wordt in zijn plaats in het bestuur gekozen en is dan bestuurslid van beide verenigingen. Hoewel er geen bewijzen zijn gevonden van een daadwerkelijk samengaan, tekend dit de gemeenschappelijke belangen. In 1929 draagt de Bijzondere Mij. haar woningbezit over aan de gemeente. 30 Jaar later, in 1959/60, worden de laatste huizen van de Bijzonder Mij. gesloopt.

Onbewoonbaar verklaring In november 1952 stelde de inspecteur voor de volksgezondheid (volkshuisvesting) een onderzoek in.  Nauwgezet werden de woningen, van voorheen de Bijzonder Mij., onderzocht en de bouwkundige gebreken beschreven. Het westelijke hoekpand werd alsvolgt beschreven: De buitenmuren (halfsteens + klamp) zijn vochtig, mede door het ontbreken van een goed gemetseld trasraam. Van ramen en deuren is het hout zeer slecht. Er bevinden zich twee bedsteden op de begane grond. Beide zonder licht of lucht. Een daarvan is bijzonder vochtig. De kastjes onder de bedsteden dienen als kelderruimte; Zeer vochtig en zonder licht of lucht. Houten vloeren van zowel woonkamer als zolder: slecht tot vrij slecht. Van de kapconstructie krijgen enkel de zolderbinten een plusje. Het onbeschoten sparrendak is echter slecht. Het dakbeschot onbeschoten en de pannen slaan door. Evenals het gemetselde rookkanaal, dit slaat overal roet door.  De bewoners hebben het dak provisorisch met board betimmerd, maar de zolder is als slaapruimte slecht te gebruiken, bovendien is de verlichting onvoldoende (anders dan door de talloze kieren, geen daglicht).

De laddertrap is te smal en te steil. De ligging van de begane grond ten opzichte van de buitengrond is te laag (gelijk). Er is een provisorische afvoer aanwezig voor huishoudwater. Het privaat is van hout en zeer slecht. Drinkwaterleiding aanwezig, de regenbak onbruikbaar evenals de welwaterput, deze dient voor 5 gezinnen maar is niet te gebruiken. De conclusie is duidelijk: de woningen worden gelet op Art. 25, 1e lid van de Woningwet onbewoonbaar verklaard.

MAKKUM- Een aardig staaltje van galgenhumor registreerde onze fotograaf in Makkum. De enige resterende en nog volledig bij twee families in gebruik zijnde dubbele woning van de gesaneerde Oude Nieuwbuurt is voorzien van de toepasselijke naam ” Huize hoe lang nog”. Het antwoord op deze vraag is overigens reeds bekend. De bewoners zullen binnenkort nieuwe, moderne woningen kunnen betrekken en direct daarna zullen de krotten tegen de grond gaan. In totaal zullen dan in deze buurt tien huizen zijn afgebroken. (artikeltje uit 1959, krant onbekend) AM 47222

In de raadsvergadering van januari 1953 wordt een lijst aangenomen met maar liefst 27 woningen in de gemeente die onbewoonbaar worden verklaard. Hiervan bevinden zich 14 in Makkum. Behalve de 10 op de Oude Nieuwbuurt zijn dat: Achterstraat 16, eigenaar wed. Elzinga (onbewoond) Blokmakerstraat 5 (onbewoond) eigenaar B. de Witte Blokmakerstraat 10 (B. Harenga) ook van B. de Witte Middenstraat 8 (onbewoond) en in eigendom bij het R.K. Armbestuur. Blokmakerstraat 10 en het blok van 10 huizen op de Oude Nieuwbuurt worden ’als niet meer door verbeteringen in bewoonbare staat geacht’ en krijgen een ontruimingstermijn van 6 maanden. Het duurt echter nog tot 1959 voor dat de slopers aan het werk kunnen. O. Gielstra, (eerder gepubliceerd in Aldnijs 32, okt. 2002)

noten: (1) Een bedrag per aandeel wordt nergens genoemd. De stichtingskosten bedroegen ruim f. 600,- per woning zodat voor de bouw in ieder geval  f. 6000,- nodig was. Het aantal aandelen is wel bekend, nl. 16 stuks. Rekening houdend met een financiele reserve, zullen de aandelen minimaal f. 400 per stuk zijn geweest. Er worden 14 deelnemers genoemd en 16 aandelen werden geplaatst, enkele deelnemers hadden dus meerdere aandelen, of delen van aandelen. Dit zorgt nadien voor de nodige consternatie, omdat het stemrecht per aandeel geregeld is. Vooral door overerving van delen van aandelen, raakt het stemrecht onoverzichtelijk. In het Kingma-archief (Tresoar/RAF 1617) bevindt zich een akte waarbij R. Kingma uit de nalatenschap van zijn oom Herrius Kingma, aandelen verkrijgt in de met name genoemde ’Bijzondere Maatschappij tot het stichten van minkostbare arbeiderswoningen’. De akte is gedateerd 1892, dus ruim voor de omzetting van de Mij. in een vereniging. Op dit document is later de aantekening toegevoegd: In dorso: ‘Vervallen en de aandelen in 1917 verkocht aan notaris Van der Burg te Makkum’. Van der Burg was op dat moment, tezamen met fabrikant  W. Maas, vanaf de oprichting, dus al 10 jaar, de financieel toezichthouder bij de collegavereniging; Bouwver. Wonseradeel. Een poging tot samenvoeging van de beide verenigingen? Tenslotte streefde men hetzelfde doel na, of betrof het een privé-financieele kwestie van de notaris. Van hem is bekend dat hij niet schroomde om kapitaal in te zetten bij het nastreven van een hoger doel. Zoals bij het samenvoegen van de talloze particuliere polderwaterschappen ten noorden- en zuiden van Makkum. Dit realiseerde hij een paar jaar eerder, in 1911, en Van der Burg* behaalde daarbij groot succes. Hierdoor gesterkt realiseerde hij ook de veel groter en lastiger operatie ten zuiden van Makkum. Een interessante periode waar we zeker een keer op terugkomen. *Ook als particulier kon men bij notaris van der Burg aankloppen, getuige het verhaal van Willem van der Weerdt. Als bijna 15-jarige kreeg hij een net pak aangemeten, betaald door de notaris, toen hij voornemens was om naar Emden te reizen om aan te monsteren op een visserijlogger. Hoewel het als gift bedoeld was, betaalde Willem meteen na zijn eerste thuiskomst. ”Dat hearde sa, fûn ik”,  vertelde de ruim 100 jaar geworden Van der Weerdt ons eens: ”Ik bin de man der noch immer dankber foar, oars hie ik miskyn net oannommen wést!, pas jieren letter hearde ik dat notaris fuort nei dat ik wer op see wie, mem de sinten werom brocht hat”. Pas in 1906, als de Bijzonder Mij. overgaat naar de verenigingsvorm, wordt het aandelenprobleem opgelost in de statuten. Voortaan heeft ieder lid slechts één stem, ongeacht het aantal aandelen dat men bezit. Ook wordt dan bepaald dat de aandeelhouders voor een periode van 10 jaar een jaarlijkse uitkering van 4% op hun aandeel krijgen uitgekeerd. (2) het voert in dit bestek te ver om uitvoerig op het Sint Annaleen in te gaan. Tegenwoordig is het Leen ondergebracht in een stichtingsvorm. Over het Sint Annaleen bestaan diverse publicaties; o.m. ”Ien en oar oer it Sint Annalien to Hidaerd” van R. Roarda (1957) en ”Het St. Annaleen te Makkum ” van dr. G. Abma (1994)

Bewoners De stichting Ald Makkum werkt al geruime tijd aan een lijst van bewoners van alle panden in de Vlekke. Dit is een omvangrijk project met gegevens uit verschillende bronnen. Alleen bij 100% zekerheid worden deze ingevoerd. In de onderstaande staat ontbreken daarom van 2 woningen de eerste bewoners. Tijdens de bewerking werken wij met de tekens <, wat betekend voor de aangegeven periode, en > na het aangegeven jaartal.  Voor de huidige adressering op straatnaam, was Makkum opgedeeld in vier wijken: A,B,C en D. De Nieuwbuurt viel in Wijk C. Bij de ingebruikneming in 1868 kregen de woningen het adres C237 (naar het laatste huis in de Slotmakersstraat) met de toevoeging; a tot k. De letter i werd meestal, om misverstanden te voorkomen, overgeslagen. Bij de eerstvolgende algemene omnummering in 1889 kregen de huizen een eigen adressering: C58 tot C67. De Nieuwbuurt had wel de primeur om als eerste straat in de gemeente Wonseradeel, al in 1932 een straatnaam met huisnummer te krijgen. Het duurde nog tot 1935 voor dit systeem voor alle dorpen officieel werd ingevoerd. Nummer 1 woonde toen nog wel naast nummer 2. Pas bij de omnummering in 1948-1949 werd de huidige: even en oneven huisnummering, links en rechts van een straat, de norm.

Nieuwbuurt 17 C237a (einde) Slotmakerssteeg Kadasternr. MKM A1843 1868 Pieter Annes de Vries 1868? Sake Dijkstra  1870 Douwe Alles Hofstra 1871 Hein Blaauw 1871 Auke Aukes van der Baan 1873 Rinnert Oepkes de Boer 1877 Hein Blaauw 1879 Huite Tjebbes Hiemstra 1880 Harmen Abeles Brandenburg 1889 Omnummering: C237a wordt C58         (hoofdbewoner: S. de Graaf) 1886 Sietze Pieters de Graaf  1896 Harmen Johannes Salverda 1898 Jacob Rotgans 1904 Hermannus van Deursen 1910 Roelof Veldhuizen 1911 Jelle H. Visser 1913 Ruurd Adema 1916 Albert Buma 1921 Poppe Wezel 1924 Jan van der Kooij 1935 Omnummering: C58 wordt Nieuwbuurt 9         (hoofdbewoner: Jan van der Kooij) 1945 Cornelis van der Kooij 1946 Rudolf Postma 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 9 wordt Nieuwbuurt 17         (hoofdbewoner: Rudie Postma) 1954 Tjeerd Rinia

Nieuwbuurt 19 C237b 1889 Omnummering: C237b wordt C59         (hoofdbewoner: J. Halma) <1900 Wopke Visser  1921 Antje Visser 1926 Jetse Hoekstra 1935 Omnummering: C59 wordt Nieuwbuurt 10         (hoofdbewoner: Jetse Hoekstra) 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 10 wordt Nieuwbuurt 19         (hoofdbewoner: Jetse Hoekstra) 1951 Hendrik Duiker 1953 Cornelis Snatersen 1955 Harmen Kamstra

Nieuwbuurt 21 C237c 1868 Jan Jorkes Altena <1870 Jacob de Roos 1879 Cornelis Ruurds Adema 1889 Omnummering: C237c wordt C60         (hoofdbewoner: C. Adema) >1885 Willem Poppes Faber 1898 Eit van der Veen 1903 Alle J. Kuipers 1910 Hermanus van Deursen 1914 Feite Attema 1917 Taeke Wielinga 1935 Omnummering: C60 wordt Nieuwbuurt 11         (hoofdbewoner: Taeke Wielinga) 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 10 wordt Nieuwbuurt 21         (hoofdbewoner: Taeke Wielinga) 1953 Jan Pietersma

Nieuwbuurt 23 C237d  1867 Sjoerd Jans Idzenga 1869 Lambertus Olde Boerigter 1870 Christiaan Wijbrens Altena 1884 Wijbren Altena  1889 Omnummering: C237d wordt C61         (hoofdbewoner: W. Altena) 1918 Ane van der Werf 1924 Floris van der Berg 1935 Omnummering: C61 wordt Nieuwbuurt 12         (hoofdbewoner: Floris van der Berg) 1937 Hijlkje Andringa 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 12 wordt Nieuwbuurt 23         (hoofdbewoner: Hylkje Andringa) 1951 Marinus van Malsen

Nieuwbuurt 32 C237(e) 1867 Fonger Reinder Ploegstra 1874 Jetze Alles Lier 1876 Jozeph Klazes Halma 1877 Johannes Linzes Pool 1888 Allardus Bernardus Rudolph de Jong 1889 Omnummering: C237? wordt C62         (hoofdbewoner: A. de Jong) 1894? Eelke Jans van Dijk 1917 Jetze Hoekstra  1926 Wabe Adema 1930 Haije van Baden 1935 Omnummering: C62 wordt Nieuwbuurt 13         (hoofdbewoner: Haije van Baden) 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 13 wordt Nieuwbuurt 32         (hoofdbewoner: Haije van Baden)

Nieuwbuurt 30 C237(f) 1889 Omnummering: C237? wordt C63         (hoofdbewoner: S. van der Veen) 1889 Sijbolt Alles van der Veen 1919 Poppe Wezel 1921 Jorke de Jong 1929 Christina Fusz 1935 Omnummering: C63 wordt Nieuwbuurt 14         (hoofdbewoner: wed. J. de Jong) 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 14 wordt Nieuwbuurt 30         (hoofdbewoner: Christina Fusz, wed. Jorke de Jong) 1951 Kornelius Vlug

Nieuwbuurt 28 C237g 1868? Ate Jozephs Machielsen 1873 Elisabeth van der Kooij 1876 Willem Louws van der Weerdt 1885 Oege Sjoukes de Boer 1887 Daniël Jans van Dijk 1889 Omnummering: C237? wordt C64         (hoofdbewoner: D. van Dijk) 1907 Meile Salverda 1910 Rein Leen 1911 Minze van der Zee 1935 Omnummering: C64 wordt Nieuwbuurt 15  (hoofdbewoner: Minze van der Zee) 1949 Jan van der Zee 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 15 wordt Nieuwbuurt 28         (hoofdbewoner: Jan van der Zee) 1956 Douwe Valk

Nieuwbuurt 26 C237h  1868 Cornelis Harings Haringa 1882 Pieter Anthoons Hellingwerf 1888 Wiebe Alles Hofstra 1889 Omnummering: C237h wordt C65        (hoofdbewoner: W. Hofstra) 1929 Nies Nauta 1935 Omnummering: C65 wordt Nieuwbuurt 16         (hoofdbewoner: Nies Nauta) 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 16 wordt Nieuwbuurt 26         (hoofdbewoner: Nies Nauta) 1959 Trijntje Samplonius (wed. Nauta)

Nieuwbuurt 24 C237(j) 1888 Willem Louws van der Weerdt 1889 Omnummering: C237? wordt C66         (hoofdbewoner: Grietje Blanksma, wed. van der Weerdt) 1890 Ide Annes de Boer 1892? Frans Ates Sjollema 1894 Allardus Bernardus Rudolph de Jong 1905 Jan Smedinga 1906 Sjouke Kuipers 1913 Djurre Duiker 1935 Omnummering: C66 wordt Nieuwbuurt 17         (hoofdbewoner: Djurre Duiker) 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 17 wordt Nieuwbuurt 24         (hoofdbewoner: Djurre Duiker) 1953 Hendrik Kuipers

Nieuwbuurt 22 C237k 1868 Pieter Posthuma 1871 Ruurd Sjoukes Faber 1873 Jan Pieters van der Zee 1878 Yeb Louws Visser 1879 Hein Blaauw 1882 Pieter de Vries 1887 Oege Sjoukes de Boer 1889 Omnummering: C237k wordt C67         (hoofdbewoner: O. de Boer) >1891 Klaas Ruurds Kuiper 1892 Jozeph Klazes Halma 1898 Willem Poppes Faber 1911 Bauke van der Meer 1926 Sake Nauta 1929 Jan Nauta 1932 Louw Helfrich 1935 Omnummering: C67 wordt Nieuwbuurt 18        (hoofdbewoner: Louw Helfrich) 1945 Hendrik de Vries 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 18 wordt Nieuwbuurt 22         (hoofdbewoner: Hendrik de Vries) 1952 Anne Beuckens  1957 Tietje Visser (wed. J. Visser)

Woningbouwvereniging Wonseradeel

In 1907 bouwt de Woningvereniging Wonseradeel zeven, zoals zij dat noemen, werkmanswoningen op het terrein dat de Bijzondere Mij. in erfpacht heeft van het St. Annaleen. Het wordt een blok van drie- en een van vier woningen. Aangezien er van de Bijzonder Mij. geen notulen bekend zijn, moeten wij ons bepalen tot die van de Bouwvereniging. Uit de hierin bewaarde briefwisselingen blijkt dat de bestuurders van Bijzondere Mij. niet echt gelukkig waren met de nieuwe ontwikkelingen op 'hun' terrein. 28 sept. 1907, nog geen vier weken voordat de bouw zal starten stuurt de Bijzonder Mij. een kort briefje. De ledenvergadering gaat niet accoord. Zij vreest voor het uitzicht dat sommige van haar woningen zullen krijgen door de nieuwbouw. Alleen als deze een flink eind westelijker (dichter bij de zeedijk) worden gebouwd is er wellicht een meerderheid te vinden. Ondertekend: J. P. Tichelaar, president en Lucas Kingma, secr. penningm. In donkerrood de 7 nieuwe woningen

Zowel zoon Kingma als zoon Tichelaar, beide lid van de nieuwe Bouwvereniging, moeten in familiekring het nodige lobbywerk verrichtten om ouders en familieleden die lid zijn van de Bijzondere Mij. te bewegen toesteming te verlenen. Een situatie die we later weer tegenkomen; b.v. in de schriftelijke strijd over het onderhoud van het lange toegangspad vanaf de Slotmakersstraat. Dit pad is in eigendom bij de Bijzondere Mij. maar de nieuw buur doet alsof het een openbare toegangsweg is en ziet zichzelf niet verplicht om bij te dragen in het onderhoud. Pas nadat met juridische stappen wordt gedreigt besluit de Bouwvereniging haar evenredig deel bij te dragen. Het benodigde kalkgrind komt van de kalkbranderij van de fa. Maas. Ook hier komen we weer familieverstrengelingen tegen in de beide bouwverenigingen als Willem Maas, in zijn functie als adviseur en kascomissielid van Bouwvereniging Wonseradeel, bij deze laatste een rekening indient voor ‘nieuw grindwerk voor ’t pad op de Nieuwbuurt bij de Putten’, terwijl het bestuur van de Bouwvereniging van niets wist.  Hij verklaart dat de opdracht hem was verstrekt door J.W. Maas van de Bijzonder Mij. Men doet er verder niet moeilijk over maar laat notuleren dat de eerstvolgende: ‘reparatieën aan ’t pad’ voor rekening komen van de Bijzondere Mij’. Het gebruikte kalkgrind zal een restproduct van de kalkbranderij zijn, maar kennelijk wel een prijzige, in 1913 wordt op de jaarvergadering de vraag gesteld of men niet beter gewoon zeegrind kan gebruiken, gezien de hoge prijs van het kalkgrind.

Aanbesteding De 7 woningen die de Bouwvereniging aan de Nijbuurt laat bouwen moeten f 60,- aan huur op jaarbasis opbrengen en zijn daarmee de goedkoopste van alle huizen die de vereniging in de gemeente laat bouwen.  In vergelijk; de gelijktijdig gebouwde woningen in de Tuinstraat hadden huurprijzen van f. 80,- (noordzijde) en f. 70,- aan de zuidzijde. Een slaapvertrekje op zolder kost ook op de Nieuwbuurt  f. 2,50 per jaar, terwijl de bijbehorende tuingrond voor 2 cent per m2 gehuurd kan worden. Timmerman A. van der Meer uit Molkwerum is de laagste inschrijver voor een bedrag van f. 7222,- en krijgt opdracht de huizen te bouwen. De 7 nieuwe woningen worden, evenals de 11 stuks aan de nieuwe Tuinstraat op 27 augustus 1906 op de bovenzaal van Hotel De Prins voor verhuur aangeboden en alle per 12 mei 1907 ook verhuurd

1970-1971: Een van de weinige foto's in het archief van de stichting Ald Makkum van deze woningen. Doniastraat 1 en 3 worden nog bewoond. Net boven de machineberging van smid Lutgendorff is de assemblagehal van Amels te zien. (AM 11148)

In 1908 is weer een aanvaring met de Bijzondere Mij. als men ruzie krijgt over het aantal m2 waarover opstalrecht betaald moet worden. Er is dan sprake van 3 toegangswegen waarover in ieder geval niet betaald hoeft te worden. Gemeentearchitect Reitsma meet namens de Bouwvereniging het terrein, terwijl namens de Bijzondere Mij. dhr. Feenstra dit doet. Het levert verschillende resultaten op: de een komt met een verschil van 85 m2 en de ander met een tekort van 53 m2. De Bouwvereniging gaat niet accoord met de meting van de Bijzondere Mij. en voldoet voor de 1271 m2 de rekening, weliswaar met de aantekening dat deze niet definitief is. Te laag gebouwd Voor 4 huurders scheldt de Bouwvereniging voor het jaar 1908-1909 de huur voor de tuingrond kwijt opdat zij zelf de tuingrond zullen ophogen. In 1909 blijkt dat niet alleen de tuingrond laag ligt, ook de woningen zelf zijn ten opzichte van de grondwaterstand te laag gebouwd. Bovendien klagen alle 7 hoofdhuurders over de ongeregelde regenwaterafvoer naar de daartoe bestemde bakken. Op de algemene vergadering stelde bestuurslid Salverda de vraag: Is een huurder bevoegd om de woning te verlaten op een zelf gekozen tijdstip, zoals Poppe Wezel heeft gedaan. De voorzitter antwoordt dat zulks volgens de wet natuurlijk niet geoorloofd is, doch dat men er in vele gevallen niet veel aan kan doen. De woning is trouwens al weer verhuurd aan Zweitse de Vries. In 1910 hebben drie woningen op de Nijbuurt een zolderkamertje à f. 2,50 huur. De tuingrond bij de woningen levert f. 11,50 op en het opstalrecht is bepaald op f. 42,-. Datzelfde jaar worden alle goten vervangen en wordt er bestrating bij de woningen aangelegd. 1912: De Bijzonder Mij. wil het toegangspad  verbreden en vraagt de Bouwvereniging hierin de helft van de kosten bij te dragen. De vereniging besluit 1/17 deel te betalen; zijnde f. 42. In de Nijbuurt zijn de drempels van de kozijnen nu echt aan verfwerk toe aldus een verontrust bestuurslid. Evenals we eerder tegenkwamen bij de verhuring in de Tuinstraat was het gewoonte om de kozijnen onbehandeld te plaatsen en pas later van verf te voorzien. Geen huurklachten Op de algemene vergadering op 22 mei 1912 meldt penningmeester P. J. Tichelaar op vragen betreffende de huur: dat er bij hem geen klachten zijn over een te hoge huur. Uitgezonderd één te Makkum. Wel moet hij weleens schipperen met de betaling, daar de tijd van huurbetaling niet altijd gelegen komt, zodat hij de huur wel eens in termijnen ontvangt. Zoveel mogelijk wordt aan klachten over kleinigheden tegemoet gekomen, vervolgt hij, behalve over het zelf moeten verven van de vloeren, dit blijft een terugkerende ergernis. Maar over ’t algemeen wil men graag weer inhuren en er zijn nauwelijks wisseling in huurders. Hoewel lid dr. Eelkema uit Kimswerd?  een huurverlaging voorsteld voor alle woningen van de Bouwvereniging, wordt dit voorstel met 6 tegen 4 stemmen verworpen. In 1913 klagen een aantal bewoners over het behang, dit werd door de Bouwvereniging uitgekozen en aangebracht. Men klaagt niet zozeer over de gemaakte keuze maar over het feit dat het behang niet op linnen is geplakt en binnen de kortste keren los laat. Volgens de expert binnen het bestuur, schilder Salverda hangt het spul er nu 4 à 5 jaar en kan het echt niet langer zo. Er zal in worden voorzien. Kalkgrind Pas in 1914 is het toegangspad breder gemaakt. Dhr. Maas van de Bijzondere Mij. legt omstandig uit dat hoewel de bijdrage van f. 42,- die de Bouwvereniging overmaakte in dank is aanvaard, maar dit bijlange na niet voldoende is, aangezien de totale kostenpost f.330,91 bedroeg. Bovendien toont hij de notariele overeenkomst waarin duidelijk staat dat beide verenigingen evenveel dienen bij te dragen. Aangezien de Bouwvereniging kampt met een kastekort, is het bestuur niet bepaald toeschietelijk. Voorzitter Piccardt wil de beslissing uitstellen tot de algemene vergadering van november a.s. Maas, gesteund door Van der Burg, legt nogmaals uit hoe het bedrag tot stand is gekomen en stelt voor dat de Bouwvereniging alsnog de helft voor haar rekening neemt, minus de reeds betaalde 42,-. Hoewel er een formele fout is gemaakt, uit onwetendheid, is het onderhoud tot nu toe altijd voor rekening van de Bijzondere Mij. geweest. Nog bepleiten enige bestuursleden uitstel. Maas en Van der Burg eisen onmiddelijke behandeling. Het komt tot een stemming en met 6 tegen 3 wordt aangenomen dat de Bouwverening haar deel bijdraagt, dit zal dan uit de onderhoudsreserve moeten komen. Wel bepleit men dat de Bouwverening niet meer aangesproken kan worden op eerder gemaakte onkosten door de Bijzondere Mij. De aanwezige bestuursleden Maas en Bergsma van de Bijzondere Mij. gaan hiermee accoord. Verzakkingen In 1915 blijkt dat in de woning van Van der Sluis enkele deuren en een vensterluik niet meer goed sluiten. De woning is verzakt aldus expert Reitsma Het nodige kunst en vliegwerk is nodig om een en ander weer gangbaar te maken. Hoewel de bewoners graag willen dat het toegangspad wordt bestraat, wijst de vereniging dat af. Reitsma wordt opgedragen als vanouds het pad weer te laten verharden met kalkgrind. Deze deelt mede reeds een flinke voorraad te hebben aangekocht bij de heren Maas en dit zodra de omstandigheden daarvoor gunstig zijn, te laten vervoeren ter bestemder plaatse door werklozen van Makkum. It Nije Ljocht Evenals in de Tuinstraat, kregen ook de bewoners van de Nijbuurt in 1911 een aansluiting via de Coöperatieve Ver. van Electrische Centrale Verlichting te Makkum. De centrale was toen net vanaf de Laan naar het Waaggebouw verhuisd. Deze moderniteit wordt niet door alle huurders op prijs gesteld, getuige een relaas van Van der Burg in 1915. In de jaarvergadering brengt hij de kwestie onder de aandacht. Bij het wisselen der bewoners komt het nogal eens voor dat de nieuwe huurders geen gebruik wensen te maken van de electrische geleidingen die zijn aangebracht in de woning, dit is lastig voor de administratie en spreker zag gaarne dat het bestuur bij eventuele voorkomende gevallen, bepaalde dat men verplicht is van het Electrische licht gebruik te maken. Huurverhoging In 1920 wordt voor het eerst sinds de bouw de huur verhoogd. Op de Nijbuurt gaat die van f. 60 naar 70. Ook  de huurprijzen van alle overige woningen van de Bouwvereniging worden met f. 10 verhoogd. Datzelfde jaar rijst de vraag of de Bouwvereniging nog wel bestaansrecht heeft. De aandelen zijn alle uitgegeven en voor nieuwbouw ontbreken de middelen. Bovendien heeft de gemeente nu een vaste architect in dienst en is de vraag wie het goedkoopste kan bouwen uiterst actueel. Diverse leden wijzen op de oorspronkelijke doelstellingen van de Vereniging en zijn van gevoelens dat men deze niet los kan laten. Maar steeds meer komt men in conflict met deze idealen. Het beschikbare kapitaal wordt nog uitsluitend aangewend om de woningen te onderhouden. Het bijbouwen van hokken e.d. slokt het aandelenkapitaal op. Geld om voor minimumprijzen woningen te bouwen is er niet meer. Ook het beoogde opschuivingssysteem werkt in de praktijk niet. Woont men eenmaal goedkoop dan vertrekt men niet naar een andere, duurdere, woning. Is het geen tijd om het woningbezit over te dragen aan de gemeente vraagt secretaris Vellinga zich hardop af. Ook Bergsma is deze mening toegedaan. Voorzitter Beukenkamp leest daarop de voorwaarden van overdracht uit de wet voor en meent dat de vereniging beter op de oude voet kan doorgaan. Alleen moet er dan een onmiddelijke stop op verdere bijbouwingen komen.

De algemene vergadering gaat schoorvoetend accoord. Als voorwaarde stelt deze dat als men op de oude voet doorgaat, er wel minstens 10 nieuwe woningen moeten worden bijgebouwd. Ook voor de Nijbuurt geldt dat er geen hokken bij worden gebouwd. Wel mogen de bewoners op eigen kosten schuttingen aanbrengen omdat er nogal geklaagd wordt over de aldaar heersende zeewinden Geen nieuwbouw Nieuwe woningen komen er in verenigingsverband niet meer. Het jaar 1923 zorgt voor een stroomversnelling. De gemeente bouwt haar eerste 2 huizen in Witmarsum voor een kostprijs van maar liefst f. 3000 per woning. ”Dat kunnen wij toch veel goedkoper” menen enkele leden, maar terecht wijzen anderen op de veel degelijker bouwwijze die de gemeente hanteert

AM 6020: Demping van de Putten in 1949. Links de 10 woningen van de Bijzondere Maatschappij, rechts op voorgrond de 1906 gebouwde huizen van de Woningbouw Vereniging Wonseradeel. Daartussen is een deel van de nog bestaande woningen zichtbaar die de gemeente Wonseradeel in 1930 liet bouwen.

Overdracht aan de gemeente In 1929 draagt ook de Bouwvereniging Wonseradeel haar woningbezit over aan de gemeente. Wat de degelijkheid betreft krijgen ook die leden gelijk, want de 7 woningen aan de Nieuwbuurt zijn geen lang leven beschoren. De laatste wordt in 1971 gesloopt, nog geen 65 jaar na de stichting. Tot de dag van vandaag is het terrein grotendeels onbebouwd gebleven.   AM 31006 (sloop in 1971)

Bewoners 7 woningen Bouwvereniging Wonseradeel (1907-1971)

Doniastraat 1 C57a 1908 Jelger Kuipers <1910 Pieter Hoeksema 1911 Pieter van der Sluis 1935 Omnummering: C57a wordt Nieuwbuurt 2 1941 Heimen Dekker 1944 Akke Visser (wed. Heimen Dekker) 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 2 wordt Nieuwbuurt 3 1951 Jorrit Hellingwerf 1962 Omnummering: Nieuwbuurt 3 wordt Doniastraat 1 1968 Wiebren van der Weerdt 1971 okt. Afgebroken

Doniastraat 3 C57b 1908 Gerrit Kooij 1916 Domincus van der Werff 1928 Pieter Schaafsma 1935 Omnummering: C57b wordt Nieuwbuurt 3 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 3 wordt Nieuwbuurt 5 1953 Hendrik Koster 1958 Tietje Visser (wed. J. Visser) 1962 Omnummering: Nieuwbuurt 5 wordt Doniastraat  3  1969 Anna Hiemstra (e.v. Jansen) 1971 okt. Afgebroken

Doniastraat 5 C57c 1907 Jan de Bruin 1908 Poppe Schelte Wezel 1909 Jan de Bruin  1926 Hinke Attema (wed. Jan de Bruin) 1948 1930 Pier de Bruin  1935 Omnummering: C57c wordt Nieuwbuurt 4 1946 Trijn de Bruin 1946 Pieter Bruinsma  1949 Omnummering: Nieuwbuurt 4 wordt Nieuwbuurt 7 1956 Baukje Prins (wed. A. de Lange) 1958 Afke Feenstra 1962 Omnummering: Nieuwbuurt 7 wordt Doniastraat  5 1971 okt. Afgebroken

Doniastraat 7 C57d 1907 Jurjen Helfrich 1935 Omnummering: C57d wordt Nieuwbuurt 5 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 5 wordt Nieuwbuurt 9 1949 Aukje Drijfhout (Wed. J. Helfrich) 1960 Rinske Helfrich 1962 Omnummering: Nieuwbuurt 9 wordt Doniastraat 7 1971 okt. Afgebroken

Doniastraat 9 C57e 1907 Sweitse de Vries 1910 Alle J. Kuipers 1915 Sipke K. Wielinga 1918 Feite Attema 1932 Gadze Feenstra 1935 Omnummering: C57e wordt Nieuwbuurt 6 1941 Johan Aukema 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 6 wordt Nieuwbuurt 11 1949 Janna de Vries (e.v. J. Aukema) 1950 Johan Aukema 1952 Klaas Elgersma 1956 Willem Wielinga 1962 Omnummering: Nieuwbuurt 11 wordt Doniastraat 9 1971 okt. Afgebroken

Doniastraat 11 C57f 1907 Klaas Bijlsma 1932 Willem van der Hoop 1935 Omnummering: C57f wordt Nieuwbuurt 7 1936 Pieter van der Hoop 1948 Sijbren Smink 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 7 wordt Nieuwbuurt 13 1962 Omnummering: Nieuwbuurt 13 wordt Doniastraat 11 1971 okt. Afgebroken

Doniastraat 13 C57g 1907 Douwe van der Veen 1919 Sijmon Posthuma 1935 Omnummering: C57g wordt Nieuwbuurt 8 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 8 wordt Nieuwbuurt 15 1951 Otte Adema 1952 Hendrik de Vries 1958 Folkert Grasman 1962 Omnummering: Nieuwbuurt 15 wordt Doniastraat 13 1969 Jan Pijlman 1971 okt. afgebroken

Gemeente Wonseradeel op de Nieuwbuurt

Na de overname van de woningen van de Bouwvereniging Wonseradeel en die van de Vereniging tot stichting van minkostbare arbeiderswoningen bouwt de gemeente in 1930 tien woningen bij op de Nieuwbuurt. Hoewel al decennia lang in de volksmond zo genoemd, wordt de naam ”Nieuwbuurt” pas in 1932 officieel bij raadsbesluit vastgesteld, om in 1965 op te gaan in de huidige benaming ''Doniastraat''*. De huizen, een blokje van zes en twee dubbele woningen met daartussen het karateristieke poortje, bestaat nog en is daarmee het laatste restant van de voormalige Nieuwbuurt. AM 39655 (Tresoar)

* Deze straatnaamwijziging ging niet geheel zonder strijd. De Vereniging Plaatselijk Belang, gesteund door enkele uit Makkum afkomstige raadsleden, vond dat de naam Nijbuurt/Nieuwbuurt bestaan moest blijven. De nieuw bedachte naam Doniastraat kon ook wel elders in Makkum toegepast worden.       Het ''Poortje'' markeert het startpunt van het oude schelpenpad naar de woningen van de 'Bijzondere Mij.", de eerste sociale woningbouw in Makkum. AM 47222 (Jan Werkhoven, 2005)

Bewoners 10 woningen Gemeente Wonseradeel (vanaf de bouw in 1930)

Doniastraat 2 C57q  1930 Pieter Boersma 1933 Klaas Koornstra 1935 Omnummering: C57q wordt Nieuwbuurt 28 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 28 wordt Nieuwbuurt 2 1953 Hendrik Visser 1956 Bote de Boer 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 2 wordt Doniastraat 2 1971 Marten Hoekstra 1980 Pieter Appelman 1987 Wiebren Adema

Doniastraat 4 C57p 1930 Roelof Weggemans 1933 Sijbren Mook 1934 Gijsbertus Jozefus Reijns  1935 Omnummering: C57p wordt Nieuwbuurt 27 1935 Jan Bootsma  1949 Omnummering: Nieuwbuurt 27 wordt Nieuwbuurt 4 1951 Albert Blanksma 1961 Ype Smink 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 4 wordt Doniastraat 4 1966 Sijtze van der Wal 1978 Hendrik de Jong 1985 Hendrik W. Vrooman 1988 Oedske Boorsma

Doniastraat 6 C57o 1930 Homme van der Meer 1935 Omnummering: C57o wordt Nieuwbuurt 26 1941 Sjoerd de Jong  1949 Omnummering: Nieuwbuurt 26 wordt Nieuwbuurt 6 1950 Aaltje Steenhuizen (wed. Sj. De Jong) 1955 Auke Hiemstra 1961 Folkert Grasman 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 6 wordt Doniastraat 6 1966 Arjen de Vries 1968 Folkert Grasman 1974 Tjerk P. Swart 1977 Klaas Elzinga 1983 Christoffel Jansen

Doniastraat 8 C57n 1930 Sijbren de Witte 1931 Dieuwke Wielinga (e.v. C. den Braber) 1931 Gadze Feenstra  1932 Heimen Dekker 1935 Omnummering: C57n wordt Nieuwbuurt 25 1941 Homme van de Meer 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 25 wordt Nieuwbuurt 8 1952 Arend Poog 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 8 wordt Doniastraat 8 1968 Rinske Sipkema (wed. Poog) 1972 Fokje Jongsma (wed. Zijlstra) 1975 Pieter Zijlstra 1983 Klaas Elzinga

Doniastraat 10 C57m 1930 Christoffel Harkema 1931 Bauke Weizenbach 1933 Andries Koornstra 1933 Tjeerd Groenewoud 1935 Omnummering: C57g wordt Nieuwbuurt 24 1938 Hendrik Jacobus van Oyen 1948 Pieter Scheltema 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 24 - Nieuwbuurt 10 1953 Ypke Catharinus Huisman 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 10 - Doniastraat 10 1990 Istanbul H. Du’ale 1993 Anna de Jong

Doniastraat 12 C57l 1930 Dieuwke de Boer (wed. Meile Salverda) 1935 Omnummering: C57l wordt Nieuwbuurt 23 1936 Willem de Roos 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 23 - Nieuwbuurt 12 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 12 - Doniastraat 12 1974 Afke Feenstra 1981 Froukje Peper

Doniastraat 14 C57k 1930 Paul Abele 1933 Abe van der Bijl 1935 Omnummering: C57k wordt Nieuwbuurt 22 1948 Jan Reinsma 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 22 - Nieuwbuurt 14 1964 Jan de Jong 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 14 - Doniastraat 14 1968 Doetje Janson (wed. Jan de Jong)

Doniastraat 16 C57j 1930 Alwin Erich Kühne 1933 Wicher de Vries 1935 Omnummering: C57j wordt Nieuwbuurt 21 1935 Klaas Bootsma  1949 Omnummering: Nieuwbuurt 21 - Nieuwbuurt 16 1958 Haije van Baden 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 16 - Doniastraat 16 1972 Willem Wielinga

Doniastraat 18 C57i 1930 Hendrik Pool 1933 Arjen van den Akker 1934 Adriaan Jan Koornstra 1935 Omnummering: C57i wordt Nieuwbuurt 20 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 20 - Nieuwbuurt 18 1951 Hendrik Jongman 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 18 - Doniastraat 18 1986 Phocia Visser (wed. Hendrik Jongman)

Doniastraat 20 C57h 1930 Pieter Posthuma de Boer 1931 Gerrit Bastiaan Gor 1934 Siebe Poepjes 1935 Omnummering: C57h wordt Nieuwbuurt 19 1941 Jelle Visser 1949 Omnummering: Nieuwbuurt 19 - Nieuwbuurt 20 1961 Otto de Jong 1965 Straatnaamwijz: Nieuwbuurt 20 - Doniastraat 20 1986 Anna de Jong