Raadselachtige sigarenzakjes
Sigaren werden begin 1900 in houten kistjes verpakt. Wie niet 50 of meer stuks wilde aanschaffen kocht bij zijn favoriete vloeipapieren zakje mee. Al snel werd de verpakking benut voor reklamedoeleinden. Op de voorzijde kwam de naam van de winkelier en op de achterzijde een tekening of raadsel ter lering ende vermaak.
Van P. J. Tichelaar uit Makkum kreeg de stichting Ald Makkum in 2000 een fraaie verzameling. Het formaat van de zakjes is gemiddeld 13,5 x 8,5 cm. De betreffende winkeliers hebben we intussen kunnen plaatsen. Voor de afgebeelde raadsels vragen wij uw hulp. info@ald-makkum.nl

Voor- en achterzijde van een sigarenzakje van Johannes van Dijk Folkertsz. Van 1875 tot 1903 winkelier op Plein 6. Ditmaal een zoekplaatje: Waar is de 2de speculant?
Behalve in sigaren en kruidenierswaren had Van Dijk sinds 1897 ook een vergunning tot verkoop 'van sterken drank in het klein'. Het vergunningsrecht voor deze winkelverkoop kostte f. 50,-.

     
  

Sjoerd Hilles Mulder woonde in de Wijde Steeg (Middenstraat). In 1905 richtte hij zijn woonhuis in als mineraalwaterfabriek en verhuisde naar het naastgelegen pand Middenstraat 1. In 1912 nam Ferdinand Bergsma het bedrijf over en werd daarmee de grondlegger van de huidige Groothandel Bergsma (tegenwoordig met Franeker als thuisbasis). 
Raadsel: Ken U zelven (achter de Z geen thermometer maar een meetlat van een el. Oplossing aangedragen door Fred Tijmstra, Purmerend
 

 
Enne Pieters Feenstra was van timmerman-winkelier en woonde woonde van 1876-1942 op Markt 35. Feenstra gaf ook enkele ansichten uit.
Zakje gedrukt bij Steendruk A. Flach, Sneek.
Raadsel: Op 1 april verloor Alva zijn bril. Oplossing aangedragen door Fred Tijmstra, Purmerend
  

Op een ander door Enne Feenstra in omloop gebracht sigarenzakje dit raadsel. 
Rechts in de letter G een mannetje met hoed en wandelstok.

Oplossing: Schering en Inslag. Oplossing aangedragen door Fred Tijmstra, Purmerend

 
    Nog een sigarenzakje van Enne Feenstra met dit raadsel.

Oplossing: Beter hard geblazen dan de mond gebrand, een zegswijze die nog gebezigd wordt. Voor het ontrafelen van de andere rebussen dient men zich te verplaatsen in de denkwijze aan het begin van de vorige eeuw en de toen gehanteerde begrippen.
     


Girbe Kalverboer was vanaf 1862 winkelier maar ook klerk en grossier. Winkel en woonhuis waren aan de Markt 6. Voor de grossierderij had hij een aantal pakhuizen in de Achterstraat. Voor de vergunning tot verkoop van sterke drank in het klein werd Kalverboer aangeslagen voor f. 100,-. Na zijn dood in 1897 zette zijn weduwe Constantia de Looze de winkel voort tot haar overlijden in 1913.

Het zakje met op voorzijde het logo ''De Schelpvisscher'' werd gedrukt door Lithographie Dieperdink & Co te Amsterdam.
Raadsel: de O is een ring met een steentje.
Oplossing: Inkwartiering?
  Raadsel op sigarenzakje Kalverboer.
  

W. van der Zee - de Boer, Boek- en Papierhandel moest zich behelpen met een stempel, maar leverde met dit exemplaar een getekend raadsel op voor- en achterzijde. Rechts beide mogelijkheden van de omkeerprent. druk: I. A. Oat's te Gouda.

Wijpkjen Annes de Boer was getrouwd met de panbakkersknecht Wiebe Pieters van der Zee. In 1890 werd Wiebe benoemd tot 'besteller der posterijen'. Na de nodige omzwervingen binnen Makkum vestigde het echtpaar zich omstreeks 1895 in het pand Kerkstraat 17. In 1898 verhuisde het gezin naar de Voorstraat 5, eigendom van de familie De Boer. Of de winkel-boekhandel op dit adres werd voortgezet is onduideljk.
  
in de grote G de letters EP met daaronder RO, de andere afbeelding zal ''de wapens'' betekenen.
Hendrik Schotanus was van 1895 tot 1917 uitbater van Hotel de Prins. Zijn opvolger was Teatze de Jong die in 1931 werd opgevolgd door Sietze Bouma. Onder een vrij luguber raadsel van Schotanus. Slecht gedrukt, mogelijk een soort muizenval, hoofd en eindigend in grafsteen met opschrift Rust in vrede.
   
Afbeelding boven: raadsel op sigarenzakje zonder opdruk winkelier. (1 zwaluw maakt geen zomer Hendrik v.d Gaast)
    Inbreng van buiten Makkum.
Hier weten we verder weinig over. Onder het zoekplaatje staat de tekst: Waar is zij?
Onder sigarenzakje van Ferdinand Gregorius Bergsma. In 1912 nam hij het bedrijf over van Sjoerd Mulder. Geen raadsel of omkeerplaatje meer. Passend in het tijdsbestek een illustratie in jugendstile met bijpassende naam.

 

Reageren

 

Copyright StatumSoftware en Stichting Ald Makkum