Wike 3-2007

1935: Pruikmakershoek. De snelle opkomst van de visserij zorgde voor woningnood, dit werd mede opgelost door her en der woonarken af te meren, zoals hier in de Rige. In het midden ligt  ”De Swalker” van visserman Elibertus Poepjes. Het grote pand links is de bakkerij van Willem de Zee, daarnaast woonde R. Weggemans, het volgende huis werd in tweeën bewoond door de families: D. Bootsma en P. Duiker en in het laatste huis, naast de waag woonde blikslager Marten ’Blikje’ Ferweda (inderdaad zonder 2e 'r') 

AM 3539

   www.hotzeklots.nl                                         

Wike 7-2007

Prent uit 1777 met de glasfabriek en een van talloze kalkovens langs de Groote Zijlroede. 

AM 3738 (groot) en 22194

Wike 8-2007

De ko, sketst frij nei de natuer,
is wat ienfâldich fan struktuer.
In grou bestek fan fleis en bonken,
in kop, in sturt en fjouwer skonken,
en fierders hinget der gewoan
in molkmasientsje ûnderoan.

Sa beskriuw de Makkumer dichter Wibren Altena it hjir ôfbilde boere-wûnder ea.

De koe was eeuwenlang vaste bewoonster van het voor Makkum liggend eiland. ’t Groene (ei)Landt genaamd, later de Schilbanck. In 1711 treden er noordelijk in het Stortemelk bij Vlie grote veranderingen op en deze hebben hun uitwerking op de buitendijkse landen in de Zuiderzee, grote delen spoelen weg. Reden voor de eigenaar, de Makkumer kerkvoogden, om in 1754 het eiland te verkopen aan het Waterschap. De stormvloed van 1776 zorgt daarna voor zoveel afslag dat gebruik niet meer mogelijk is. Februari 1996 keert de koe tijdelijk terug, poserend voor de ijsbergen maakt ze reclame voor ijs- en dan ook ijskoude melk!

AM 22335 (boven) en 1394

Wike 9-2007

Vorig jaar 3 maart werd in een sobere, ingetogen plechtigheid het plan Makkum-Noord lettterlijk en figuurlijk afgeblazen. Vanaf 1993 beheerste dit uiterst omstreden uitbreidingsplan de Makkumer gemoederen.
Opgedrongen door een niet bepaald nadenkende overheid, toonde Makkum zich uitermate solidair. Een solidariteit met wellicht vergaande consequenties aangaande de op handen zijnde gemeentelijke herindelingen. Hef op die gemeente! Op naar een groter geheel. Alleen onder de A7 biedt één klein dorpje weerstand!

AM 20576 (boven) en 20579

               Tekening Frâns Faber (2006) 
                                  

Openbare Lagere School: Staand v.l.n.r. juf v.d. Berg, meester Werkhoven, Geertje Hettema, Koosje Poepjes, Bettie de Vries, Djoeke Bakker, Sietse de Jong, Greetje Postma, Titie Jongman, Joke Bouma, Janet Oosterlo, Frannie Jorritsma, Dries Visser, Jonny Busman, Andries Poepjes, meester Rienks en juf Bekkers. 2e rij Dooitzen Bakker, Hennie Breider, Hylkje Terpstra, Jannie Visser, Heert Kuipers, Theo Visser, Hille v.d. Kooy, Willem Bogtstra, Auke Visser, Johannes Koornstra, Johannes Koornstra, Joepie Hibma, Klaas Cappendijk. 3e rij Annie Jansma, Klaske v.d. Wal, Hammie v.d. Wal, Arie v.d. Wal, Arie de Vries, Wiepie v.d. Weerdt, Kerst Poepjes, Arie v.d. Wal, Jan Poog, Nerus Visser, ? v.d. Burg, Leen van Malsen, Geertje Greydanus, Sjakie Koornstra, Hans Poepjes. Voorste rij Koos van Dijk, Rommy van Dijk, Bea Dumas, Akkie van Dijk, Jouke Tysseling, Hylke Bakker, Otto Elgersma, Hennie van Malsen, Dineke Posthuma de Boer, Djoke Kuipers, Fogel de Vries en Elie Doornbos.                                                  AM 9032

Wike 11-2007

It bjusterbaarlike selskip ”it Dûkte Aaike”, aaisykers en karmasters, fiert bykoarten har 35-jierrig bestean. Fansels bestiet dit freoneploegje al folle langer mar pas sûnt 1972 hâldt men oantekens by. Eartiids wiene der tolve leden, ien rekke hommels wei, der is in seman en nûmer alve wennet tsjinwurdich yn it bûtenlân. Derom sjoch wy op dizze print út april 2005 mar njoggen man oanfuld mei de technyske stêf. Dizze mannen binne ynhierd foar de breanedige opfang nei in drêge dei swalkjen troch de greiden. Fan links nei rjochts: Minse van der Zee, Arend Poog, Tsjeard Lutgendorff, Sietse Genee, Jan fan Liske (technysk fjildadviseur), Otto Gielstra, Sjirk Rolsma (Hy is it bistjoer), Theun Koornstra (soarche foar de rikke iel en bakte fisk foar ûnderweis), Jan A. Koornstra, Gerrit Terpstra, Marten Volbeda (foarsitter minwaarried) en Jochum Smink.

Wike 12-2007

De hoogwerker van de Sneeker brandweer was op een zaterdagmorgen in maart 1978 nodig om het haantje weer draaibaar te krijgen zodat de oorspronkelijke functie, het aangeven van de windrichting, weer functioneerde. Met hamer, kruipolie en de sterke arm van dorpssmid Klaas Hogeboom (’t is even zoeken, maar hij is te vinden op de kleine foto) ,werd de haan zijn vrijheid hergeven. Tegelijkertijd is het uurwerk dat wacht op reparatie, op twaalf uur gezet. Want zo zei men: een uurwerk dat niet loopt, dient volgens de regels op twaalf uur stil te staan.  
                                                    AM 19468 (rechts) en 19237

Wike 13-2007

Dit pand aan de oostzijde van de Bleekstraat huisvestte lange tijd de winkel van R.P. de Boer. Kleding, woninginrichting, stoffeerderij wat al niet. De etalage met doorloop was een atractie op zich. Op de foto, omstreeks 1974 gemaakt, staat het pand leeg. Alleen de etalage is in gebruik door antiekhandelaar Kamminga. Niet veel later werd de gevel aangepast en verhuisde aardewerkfabriek Altena & Krooyenga vanaf het Achterdijkje naar deze locatie.

AM 4040

Wike 14-2007

Aan de westkant van de Bleekstraat had Lolke Kleiterp lange tijd zijn VIVO (kruideniers)winkel. In het bouwsel rechts daarvan, startte Hendrik van der Wal, wonende aan de Middenstraat zijn aardewerkfabriek. De gemeente beoordeelde het verkooppunt als illegaal gebouwd, en Van der Wal kocht daarop de tegenover zijn woning gelegen opstallen van groenteboer Terpstra en startte daar, samen met zijn zonen Arie en Hammie de Makkumer aardewerk- en Tegelfabriek Van der Wal.

AM 4062

Wike 15-2007

Prent van Abbinghaweer of Engwier.
’t Nut organiseert zondag een ondekkings-wandeltocht naar Cornwerd, onderweg wordt een poging gedaan de mysterieuze grafheuvel van Engwier te bezoeken. Nu gaan er wilde verhalen over deze mysterieuze plek. Eens stond hier de trotse St. Nicolaaskerk hoog op de sterke terp. Strategisch gelegen aan het eind van een diepe zeearm. Met het Engwierster Wad en de moerassige Weeren ten oosten en het grillige Silaardermeer aan de noordkant. Wilde men noordwaarts dan diende Engwier gepasseerd te worden.

Eeuwenlang weerstond de kleine gemeenschap de elementen en aanvallen van vreemd krijgsvolk die het rijke achterland wilde binnendringen. Totdat eind negentiende eeuw plotseling de terp kromp, de kerk in de diepte verdween en slechts drie boerderijen overbleven. Welke vloek rust hier....Wij raden u dan ook dringend aan deze plek met rust te laten!   

                              AM13626 en 14090

Wike 16-2007

Volgende week is het Koninginnedag, om alvast in de stemming te komen een paar beelden uit het archief. Beide gemaakt in de Kerkstraat. Boven Sjoerd en IJbeltje Reitsma op weg naar het ringrijden (omstreeks 1936). Reitsma, boer op Kievitshorne, was ook een verdienstelijk schrijver en dichter.

De boerderij ''Kievitshorne" moest wijken bij de uitbreiding tot vierbaansweg van de A7. De naam leeft nog voort in de benaming van het viaduct ter plaatse.

Het plaatje links is ongeveer op dezelfde plaatsgemaakt en toont ons de gebroeders Bergsma: Pim, Lodewijk en Joep Bergsma, die zich opmaken voor de Koninginnedagviering omstreeks 1960.

AM 14478 (boven) en 21770

De skelterrace op Koninginnedag vindt zijn oorsprong in 1967. Hoewel de organisatie langdurig aanhikte tegen de hoge kosten, maar liefst f. 1000, huurde men ”Kartingsport Emmen” meteen maar voor twee dagen in. Op vrijdag 5, en zaterdag 6 mei scheurden meer dan 500 deelnemers in de woest ronkende bolides over het, door de druilerige regen steeds gladder wordende, parcours op het Plein.

Wike 18-2007

Tijdens de bevrijdingsoptocht op 5 mei 1980 presenteerde de bedrijfsbrandweer van scheepswerf Amels zich met de voormalige (kleine) handbrandspuit van Makkum. v.l.n.r. Ernst Freitag, Jelle de Vries, Jacob Duiker, Tonnie Compier, Sjoerd Swart, Yde Bruinsma, Riemer Rienstra, Herman Lenters, Tjerk Salverda en Rob Elhorst. Op het moment dat de foto werd genomen wisten de heren overigens nog niet dat de, na langdurige onderhandelingen, geëiste liters Berenburg zich reeds in het afgebeelde voertuig bevonden.
De grote- en kleine Makkumer brand-spuiten stalde men vroeger in de speciale berging naast de leugenbolle. De afgebeelde brandspuit is tegenwoordig te bewonderen in de ’Iseren Ko’ te Allingawier.

Wike 19-2007

Zaterdag is het Nationale Molendag.
Om een exemplaar te bezoeken zult U Makkum moeten verlaten want daar is helaas geen van de ooit 8 aanwezige molens bewaard gebleven. Op deze foto van omstreeks 1905 het zuidelijke industrieterrein langs de Kleine Zijlroede. Met v.l.n.r. een houtmolen (gesticht in 1776), op de achtergrond papiermolen "het Springend Hert" (1768), Kingma’s oliemolen ''het Fortuin uit Zee" (1764) en tenslotte houtmolen "de Eendracht" (1777).

AM 942

Wike 20-2007

In oktober 1977 zorgde een plotseling oplaaiende felle brand voor de nodige consternatie op het terrein van de Dok- en Reparatiemij. Makkum (Amels). Terwijl het droogdok tot aan de waterlijn afbrandde genoot het personeel van de bedrijfsbrandweer van hun, bij CAO voorgeschreven, rustmoment.
Mogelijk betrof het hier het eerste lustrum van de Amels Bedrijfs-brandweer. Deze werd gevierd met een gezamenlijke oefening met de bedrijfsbrandweerkorpsen van het Postdistrict Leeuwarden, Phillips Drachten, Enitor Buitenpost, Stokvis Kelley Kootstertille, Phillips Leeuwarden en Halbertsma Grouw.

In dat geval had men even rust en was het nu de beurt aan de mannen van Stokvis Kelly om het opnieuw aangestoken brandje in het droogdok in de insteekhaven te blussen.

AM 22265 (boven) en 22266

Schipper Douwe Amels verzorgde vanaf 1929 dagtochtjes vanuit Makkum naar de Zuiderzeewerken met zijn schip ”IJselmeer”, een voormalige postboot op Wieringen. Op 28 augustus 1931 werden deze opnames gemaakt op weg naar, en in de haven van Breezanddijk. Onderscheid moest er zijn, getuige het VIP-terras op de achterkajuit. Na de voltooiing van de afsluitdijk liet Douwe zijn schip op de werf van broer Cornelis verbouwen tot vissersschip (WON 52).

AM 7094 (boven) en 14222

28 Mei 1932 werd het laatste gat gesloten en was de afsluitdijk een feit. De luchtfoto toont het werkeiland op het Kornwerderzand in 1929. De verbinding met de Friese kust liep deels over de Makkumerwaard (rechts boven). In het onlangs verschenen boek ”Het schrale eind” rept auteur Bas Sleeuwenhoek over de verzwegen slachtoffers die vielen bij de aanleg van de dijk. Terecht dient daar aandacht aan besteed te worden. In de categorie klein leed nomineren wij Bouke Nagel uit Harlingen.

AM 10610 (boven) en 4514 

Wike 23-2007

De duizenden arbeiders aan de afsluitdijk moesten gehuisvest worden. Daarvoor werden zowel op het Kornwerderzand als op het Breezand tijdelijke onderkomens gebouwd. Het grote, twee verdiepingen tellende gebouw, is de kantine op Kornwerderzand. Daarvoor enkele houten woninkjes.

AM 25167

Nogmaals de kantine op Konwerderzand, met links de watertoren.

AM 11965

In opdracht van de Maatschappij tot Uitvoering van de Zuiderzeewerken (MUZ) zijn de volgende Makkumers aan het werk op de Afsluitdijk; v.l.n.r. Otte Rinia, Jan Visser (‘Jan Kets’, woonde in de Slotmakersstraat), Jan van der Zee (‘Jan Prak’), een onbekende en Rudolf (Rudie) Rinia.

AM 16212

1963: Klas 6 neemt afscheid van de Openbare Lagere School met een reisje naar Vlieland. Terwijl de jongelui hun Fanta met rietje consumeren rust de staf even uit op het terras: v.l.n.r. meester Thijs Vorsteveld, op de rug gezien hoofdmeester Mart De Weerd en met zonnebril mevr. Vorsteveld. De kinderen v.l.n.r.: Bennie Posthumus, daarachter Klaas Feenstra, Klaasje Elgersma, Neeltje Nooitgedagt, achter haar Albert v.d. Meer, Grietje Koornstra, Hinke Lemstra, daarachter Hans Kzn. Poepjes,  Marianne Pietersma, daarachter Jan A. Koornstra , Jellie Poepjes, Johan van Dijk en Otto Gielstra. De drie achter Hans P. ; Jan Scheepvaart, Jan Tuinier en Kees Schoenmaker. Staand Piet Pieters en Pieter Jan Vorsteveld.                                                          AM 14248

1906: Het Vallaat. De hier afgebeelde houten ophaalbrug werd in 1910 vervangen door een ijzeren exemplaar die in functie bleef tot 1994 toen de huidige brug werd geplaatst. Prominent in beeld hotel ”De Prins”. Eigenaar (van 1895-1917) was toen Hendrik Schotanus, zoon van de ongelukkige kastelein van logement ”Het Hert”. Na langdurige onderhandelingen met de eigenaresse, de wed. Bijlsma huurde vader Klaas op âlde maaie 1859 dit andere befaamde Makkumer café. Veel plezier had hij er niet van want 17 dagen later valt Schotanus plotseling dood neer in de gelagkamer. Zijn opvolger als huurder in ”Het Hert” is Pieter (Pierre) Etienne Babois. Een jaar later koopt Pierre hotel ”De Prins” en zorgt na een ingrijpende verbouwing voor de huidige vorm. Als hij in 1895, ook al onverwacht overlijdt wordt zijn protegé Hendrik Schotanus de nieuwe uitbater.                                        AM 786

In 1917 komt Teadze de Jong als kastelein in Hotel De Prins. De afgebeelde menukaart dateert uit 1931. Vanaf dat jaar is zijn opvolger: Ulbe Sietze Bouma, voorheen banketbakker te Kollum. In 1972 neemt zoon Feddie de zaak over en in 2000 diens zoon Sietze, zodat er tegenwoordig al 76 jaar een Bouma de scepter zwaait in Makkums mooiste horecagelegenheid. De foto is van 1935.

AM 4604 (boven) en 20845 

Wike 28-2009

In sept. 1962 vond op de Zuidwaard een groot paardenspektakel plaats op het z.g. vluchtterrein. Bij wateroverlast konden de pachters van de laag gelegen landen hier hun vee naar toe drijven. Het terrein was opgehoogd met de uitgegraven grond uit de in 1952-'53 aangelegde Industriehaven (Insteekhaven).

AM 8266 (Rienk Nadema, Cornwerd)

AM 8267 (Rienk Nadema, Cornwerd)

De commissie Kortebaandraverij bestaat 25 jaar en heeft besloten dat a.s. Merkevrijdag de gehele dag in het teken van de edele viervoeter moet staan. De straten in het centrum worden één zandbed. Voor de cafees komen originele hekken voor de stalling van paarden, uiteraard met de behorende drinkbakken. De horecauitbaters vervangen de toegangen door saloondeurtjes en bij wijze van hoge uitzondering wordt deze dag het dragen van wapens oogluikend toegestaan.

Naar verluidt zijn de herauten uit 1973: Jentje Oostenveld (links) en Jelle Attema al in training voor dit hippische hoogtepumt.

AM 6694

Voorzitter Warren van der Veen van de Kaatsvereniging Makkum (links) presenteerde vorig jaar tijdens de Merke de begroting, die zichtbaar enkele structurele tekorten vertoonde. Besloten werd rigoreus in te grijpen, nog meer vrijwilligers in te zetten en te bezuinigen op de muziek. Ook dit kan voortaan wel onversterkt en door eigen leden ten gehore worden gebracht (foto rechts). Onze tip: geef ze ‘s middags ook vrij!                  AM 12971 (rechts) en 12975

Wike 30-2007

Honderden malen kon Makkum genieten van een dwarsscheepse tewaterlating en de daarbij behorende vloedgolf.

Voor het zover was moest het stophout verwijderd en de balken ingevet worden.

AM 953 (tewaterlating van de Balticborg op 9 febr. 1957)

2e van links de ongekroonde koning der vetbalken: Sjekkie Rolsma. Voor beelden van de schepen die voor deze waterverplaatsing zorgden zie de website: www. ald-makkum.nl

AM 2103

Lag een schip eenmaal in z’n element dan was het werk nog niet gedaan. Met mankracht moest het naar de wal getrokken. Links vooraan Lammert Kunst. Wie helpt ons aan andere namen?
Stichting Ald Makkum, Waagsteeg 1a, 8754 ET  Makkum. (0515-230670)
email: info@ald-makkum.nl

AM 21036 (groot) en 21037

Wike 32-2007

In 1966 kocht Sjeik Khalifa zeven vissersschepen voor de garnalenvangst in Bahrein. Als commandant werd Makkumer Johannes Koornstra aangesteld. Na een jaar kwamen nog eens vier plaatsgenoten over om als officier de inlandse vissers bij te staan. v.l.n.r. Siepie de Witte, Piet Poepjes, Johannes Koornstra en Klaas Koornstra. Onder de vijfde man Klaas van der Eems.

De belangrijkste ingrediënten voor de visserijdagen uit de 70er jaren van de vorige eeuw waren de gepavoiseerde vlootschouw en de roeiwedstrijd. Dit laatste, vanzelf-sprekend, in indentieke visserssloepen met stuurman! Organisatie van de 'hernieuwde' visserijdagen: mocht er weer eens iets overschieten? Laat dan een paar roertjes maken, en roeien we weer met drietallen!

AM 11289 (boven)

AM 9450 (rechts) en 9448

AM 9453

Aan de wadkant, bij de spuisluizen op Kornwerderzand, hadden de broers Leen, Tjerk en Thomas van Malsen (op de foto) hun visserij. Met twee totebellen van 5 m. in het vierkant vistte men op spiering. Dit vond ’s avonds en ’s nachts plaats als de spuisluizen geopend waren. Om de vis te lokken hingen boven de netten Tilly(gas)lampen. Rond 1960 waren vangsten van 6- tot 8 duizend kilo geen uitzonderingen.                                                                                                                         AM 9202

Wike 37-2009

De kalkbranderijen en de daarbij horende schelpenvissers vormden eeuwenlang een van de pijlers van de Makkumer industrie. De opkomst en fabricage van cement zorgde voor de teloorgang, al was er altijd nog wel schelpkalk nodig. Een van de laatste professionele schelpenvissers was Feenstra. Opname’s uit 1966. De grote foto is vanuit de waagtoren gemaakt en toont de vloot van schelpenvisser Feenstra, bijgenaamd ”Oostenwind”, voor de wal aan de Turfmarkt.

AM 6319 (groot) en 6334

Wike 39-2007

In 1960 werd de Dok- en Scheepsbouw Mij. ”Makkum” BV opgericht. Naast het vele reparatiewerk in het droogdok of voor de wal werden ook nieuwbouworders uitgevoerd. Bouwnummer 1 was de coaster Noordborg (1962).
                                                                                                 AM 6543

Romke Roedema, chef teerafdeling, spuit een schip schoon in het dok.


                                         AM 20988

Op 1 oktober 1984 vond een kleine reünie plaats van het personeel van de DokMij. toen magazijnmeester Cees Romeyn (midden zittend) in de VUT ging. Enige tijd daarna zou de Nieuwbouw- en reparatieafdeling opgegaan in de grote buur Amels BV. Staand v.l.n.r. Romke Roedema, Sietse de Witte, Gerrit Tenk, Andries Roorda, Wietse Welbedacht, Willem v.d. Hulst, Cees Romeyn jr., Jan de Jong, J. Jaspers, Joop Weemhoff, Jacob de Vries, G. Faber en Jan Lemstra. Voor: Arie de Vries, Jan Hendriksma, Piet de Vries, Cees Romeyn, Fenny Poepjes, Jaap Kampen, Lambert Lemmens en Tjerk Salverda.                                           
                                                                                                                            &nb sp;                                           AM 22538

1984: Een op het oog onschuldige foto. Van ”Hallelujah-zijde” rustte er echter een jarenlange boycot op plaatsing. Vlak na het sein opstellen twijfelen nl. verschillende leden van het korps aan het democratisch gehalte binnen de vereniging en zoeken zichtbaar hun eigen weg. Trommelaar Wessel de Vries (geheel links) probeert de afsplitsing nog te keren, argwaanend gadegeslagen door een harmonielid die zijn eigen weg al had gekozen. U begrijpt, ruimte voor de andere namen blijft er op deze manier niet over.
                                                                                                                                                                          AM 5601